ಜೀವಾತ್ಮದ ನಾಲ್ಕು ದೇಹಗಳು

ಜೀವಾತ್ಮದ ನಾಲ್ಕು ದೇಹಗಳು

ಪರಿಚಯ

ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಜೀವಾತ್ಮವನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ರೂಪಕವಾಗಿ, ಪರಮಾತ್ಮನ ಗುಣಗಳು ಸಾಗರದಂತೆ, ಜೀವಾತ್ಮ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ನೀರಿನ ಹನಿಯಂತೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜೀವಾತ್ಮದ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವು ನಾಲ್ಕು ಅಲೌಕಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ಅಂದರೆ “ಸತ್” (ಸಂಪೂರ್ಣತೆ), “ಚಿತ್” (ಜಾಗೃತಿ), “ಆನಂದ” (ಆನಂದ) ಮತ್ತು “ಆತ್ಮ” (ದೈವಿಕತೆ). 

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸ್ವರೂಪ ದೇಹದ ಈ ಅಲೌಕಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮೂರು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಾಯಗಳ ಪದರಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಜೀವಾತ್ಮವು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕು ದೇಹಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುತ್ತದೆ: (1) "ಸ್ವರೂಪ ದೇಹ" (ಮೂಲ ದೇಹ); (2) ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ "ಲಿಂಗ ದೇಹ" (ಕಾರಣ ದೇಹ); (3) ಲಿಂಗ ದೇಹವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ "ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹ" (ಮಾನಸಿಕ ದೇಹ); ಮತ್ತು (4) ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ "ಸ್ಥೂಲ ದೇಹ" (ಭೌತಿಕ ದೇಹ).

ಕಾರಣ, ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ದೇಹಗಳು ಸ್ವರೂಪ ದೇಹದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ಸಾಧನ ಎರಡೂ ಆಗಿವೆ. ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವವರಿಗೆ ಈ ದೇಹಗಳು ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಮುಖಿಯಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವವರಿಗೆ ಈ ದೇಹಗಳು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಯ ಸಾಧನಗಳಾಗಿವೆ.

ವೇದಾಂತದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಉದ್ದೇಶವು ಹೇಳಲಾದ ಮೂರು ನೈಸರ್ಗಿಕ ದೇಹಗಳನ್ನು ಮೀರುವುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಜೀವಾತ್ಮದ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವು ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸೇರುವುದಾಗಿದೆ.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಜೀವಾತ್ಮದ ನಾಲ್ಕು ದೇಹಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ 

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ಸ್ವರೂಪ ದೇಹ (ಮೂಲ ದೇಹ)

ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಜೀವಾತ್ಮನ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವು ಪರಮಾತ್ಮನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ. 

ಈ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವು “ಸತ್” (ಸಂಪೂರ್ಣತೆ), “ಚಿತ್” (ಜಾಗೃತಿ), “ಆನಂದ” (ಆನಂದ) ಮತ್ತು “ಆತ್ಮ” (ದೈವಿಕತೆ)‌ ಎಂಬ ಗುಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಅಂತಹ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಅಪರಿಮಿತವಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿಯೂ ಇದ್ದರೆ, ಜೀವಾತ್ಮನದ್ದು ಸೀಮಿತವಾಯೂ ಮತ್ತು ಅಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ.

ಜೀವಾತ್ಮದಲ್ಲಿ ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ಸುಪ್ತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಜನ್ಮಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳವುದು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಮುಖ್ಯ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿದೆ; ಅಂದರೆ, ಜೀವಾತ್ಮನು ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಸ್ತಿತ್ವವೆಂದು ಅರಿಯುವುದು; ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ತಲುಪುವುದು; ಸಂಪೂರ್ಣ ಆನಂದವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿವುದು; ಮತ್ತು ದೈವತ್ವವನ್ನು ಸಿದ್ಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ರೂಪಕವಾಗಿ, ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಮರವಾಗುವ ಬೀಜದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಜೀವದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ

ಈ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಎರಡನೇ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅದು ಅವಿನಾಶಿಯಾದುದು, ಅಳೆಯಲಾಗದ್ದು, ಶಾಶ್ವತವಾದದ್ದು, ಅಮರವೂ, ವಯಸ್ಸಾಗದ್ದೂ, ಅದನ್ನು ಚೂರುಚೂರು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಸುಡಲು ಅಥವಾ ಒಣಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದ್ದೂ ... ಇತ್ಯಾದಿ ಎಂದು ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಎರಡನೇ ಅಧ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಮಾಂಡೂಕ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ನಾವು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಇದು ವೇದಾಂತ ಪ್ರಮೇಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಒಳನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಸ್ವರೂಪ ದೇಹ ವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ಲಿಂಗ ದೇಹವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

2. ಲಿಂಗ ದೇಹ (ಕಾರಣ ದೇಹ)

ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಬೀಜವನ್ನು ಜೀವಾತ್ಮದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ರೂಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಬೀಜವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೀಡ್-ಕೋಟ್ (ಟೆಸ್ಟಾ) ನೊಂದಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಟೆಸ್ಟಾ ಬೀಜವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. 

ಲಿಂಗ ದೇಹವನ್ನು ಈ ಟೆಸ್ಟಾಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು; ಅಂದರೆ ಲಿಂಗ ದೇಹವು ಸ್ವರೂಪ ದೇಹವನ್ನು ಟೆಸ್ಟಾದಂತೆ ಆವರಿಸಿರುತ್ತದೆ.

ಬೀಜವನ್ನು ಟೆಸ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿದ್ದಾಗ, ಅದನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೂ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬಹುದು. ಸೂಕ್ತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಬೀಜವು ಟೆಸ್ಟಾದಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಮೂಲಕ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಸೂಕ್ತವಾಗುವ ತನಕ, ಟೆಸ್ಟಾ ಬೀಜವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಸೃಷ್ಟಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಜೀವಾತ್ಮದ ಲಿಂಗ ದೇಹ ಭಂಗವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ವರೂಪ ದೇಹ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಲಿಂಗ ದೇಹವು ಜೀವಾತ್ಮನ ಜನ್ಮಾಂತರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಜೀವಾತ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧನವಾಗುತ್ತದೆ.

ಬೀಜವು ಬೀಜದ ಹೊದಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿ ನಂತರ ಅದರಿಂದ ಹೊರಬರುವಂತೆ, ಜೀವಾತ್ಮವು ಲಿಂಗದೇಹದೊಂದಿಗೆ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ತರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನಂತರ ಅದರಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುತೀರ್ಥ (ಮದನೂರು) ಅವರ "ಷೋಡಶಿ" ಅನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಲಿಂಗ ದೇಹವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

—- 

3. ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹ (ಮಾನಸಿಕ ದೇಹ)

ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, "ಮನಸ್ಸು" ಮೂಲಪೃಕೃತಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮನಸ್ಸು ಭೌತಿಕ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥರಗಳಲ್ಲೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರ್ಜೀವ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ಸುಪ್ತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹ ಎಂಬುದು ಜೀವಿಗಳ ಮಾನಸಿಕ ದೇಹವಾಗಿದೆ. ಚಿಂತನೆಯ ಶಕ್ತಿ, ಆತ್ಮಾವಲೋಕನ, ಧ್ಯಾನ ... ಇತ್ಯಾದಿ ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನೇರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಜೀವಾತ್ಮಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಮಾನಸಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಲಿಂಗ ದೇಹದಂತೆ, ಇದು ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಜೀವಾತ್ಮಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಅದು ಜನ್ಮಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಾತ್ಮಕ್ಕೆ ಒದಗಿಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಟ್ಟವು ಅದು ಪಡೆಯುವ ಭೌತಿಕ ದೇಹದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

ಜೀವಾತ್ಮವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಕಾಸ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಮನಸ್ಸು ಲಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಭೌತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠವಾಗುತ್ತವೆ. ಜೀವಾತ್ಮವು ಮುಕ್ತವಾದಾಗ ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪೃಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಲಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುತೀರ್ಥ (ಮದನೂರು) ಅವರ "ಷೋಡಶಿ" ಅನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅನಿರುದ್ಧ ದೇಹವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ಸ್ಥೂಲ ದೇಹವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

—- 

4. ಸ್ಥೂಲ ದೇಹ (ಭೌತಿಕ ದೇಹ)

ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, "ಜೀವಾತ್ಮ" ದ ಭೌತಿಕ ದೇಹವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು "ಪಂಚ ಭೂತ" ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ (ಅಂದರೆ, ಭೂಮಿ, ನೀರು, ಗಾಳಿ, ಆಕಾಶ ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿ / ಪ್ರಕಾಶ).

ಮಾಂಡೂಕ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಎರಡು ಪಕ್ಷಿಗಳು ವಾಸಿಸುವ ಮರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ಜೀವಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು "ಕ್ಷೇತ್ರ" (ಜೀವಾತ್ಮ ವಾಸಿಸುವ ಸ್ಥಳ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು "ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞ" (ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಯಜಮಾನ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಅಧ್ಯಾಯ 13 ನೋಡಿ).

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ಅರ್ಜುನ" ರಥದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರ ಮಾಡುವ ಜೀವಾತ್ಮ ಎಂದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಸರ್ವಶಕ್ತ "ಕೃಷ್ಣ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಜೀವಾತ್ಮವು ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಯುರ್ವೇದ ಮತ್ತು ಹಠಯೋಗ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಭೌತಿಕ ದೇಹದ ಆರೋಗ್ಯಕರ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಆಹಾರದ ಮೂಲಕ ಪೋಷಿಸುವುದು "ವೈಶ್ವಾನರ ಯಜ್ಞ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೇದಾಂತದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸರ್ವಶಕ್ತನು ಈ ಭೌತಿಕ ದೇಹದ ಮೂಲಕ ಜೀವಾತ್ಮದ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭವಗಳನ್ನೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ಉಪಾಸನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಶ್ರೀ ಚಂದ್ರ ವಾಸು ಅವರ "ಘೇರಾಂಡಾ ಸಂಹಿತಾ" ಓದಬಹುದು.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಜೀವಾತ್ಮದ ನಾಲ್ಕು ದೇಹಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ 

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

Four bodies of jeevatma

Four bodies of jeevatma

Introduction

In Vedic philosophy, jeevatma is considered a mirror image of Paramatma. As a metaphor, if Paramatma's attributes are like the ocean, jeevatma's attributes are like a drop of water.

Jeevatma’s proto-body ("swaroopa deha") has four supernatural attributes; I.e. “sat” (absolute being), “chit” (conscious being), “ananda” (blissful being) and “atma” (divine being). 

However these supernatural attributes of proto-body are closed by layers of three natural bodies. So jeevatma interacts with the world with its four bodies: (1) Swaroopa deha (proto-body); (2) Linga deha (causal body) covering proto-body; (3) Aniruddha deha (mental body) covering causal body; and (4) Sthoola deha (physical body) covering mental body.

Causal, mental & physical bodies are both impediments to and tools for - spiritual development of the proto-body. For those who are attached to the external world, these bodies become impediments and for those who journey inwards, these bodies become tools of spiritual progress.

The whole purpose of Vedanta is to transcend the said three natural bodies so that the proto-body of jeevatma unifies with paramatma.

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on - the four bodies of jeevatma. 

Our intention is to create enough curiosity in you so that you study Vedic literature and implement them in your day to day life.

In our next write-up, we will introduce "proto-body" ("swaroopa deha")

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

1. Swaroopa deha (proto-body)

In Vedic philosophy, jeevatma's "swaroopa deha" is a mirror image of Paramatma. 

"Swaroopa deha" is: “sat” (an absolute being), “chit” (a conscious being), “ananda” (a blissful being) and “atma” (a divine being). While such attributes of Paramatma are unlimited & independent, Jeevatma's are limited & dependent.

These attributes are latent in Jeevatma before it is brought into creation. While transmigrating through the creation, Jeevatma is supposed to develop its inherent qualities; i.e, realise it's absolute existence, reach fullest consciousness, achieve complete blissfulness and attain divinity. As a metaphor, Vedic philosophy uses a seed's potential to become a tree using the elements of creation.

Attributes of this "swaroopa deha" is further elaborated by Lord Krishna in Bhagavad Gita's second Chapter. He says it is indestructible, immeasurable, eternal, immortal, ageless, it cannot be shredded or burnt or dried …etc.

If you are a beginner in spiritual practice, we recommend studying the second chapter of Bhagavad Gita and also Mandukya Upanishad. This gives a great insight into Vedantic propositions and help you progress in your spiritual practice.

In the next write-up we will discuss the second body "causal body" / "Linga deha" which is covering "swaroopa deha".

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

2. Linga deha (causal body)

Vedic philosophy, a seed is used as a metaphor for the jeevatma's potential. A seed generally comes with a seed-coat (testa) which encapsulates it. 

"Linga deha" can be compared to this seed-coat; i.e. The "Linga deha" encapsulates the "swaroopa deha" like a seed-coat.

When a seed is covered in a seed-coat, it can be preserved and moved around. In an appropriate condition, seed sprouts by breaking out of its seed-coat. Till the condition is appropriate, the seed-coat preserves the seed. Similarly, at the end of creation, the "Linga deha" of a fully developed jeevatma is dissolved so that "swaroopa deha" unifies with Paramatma. Until then "Linga deha" preserves jeevatma so that it transmigrates through the creation and becomes fully developed.

As a seed is born with a seed-coat and then breaks out of it, jeevatma is brought to creation with "Linga deha" and upon full development breaks out of the same.

If you are interested to know more, you may read "Shodashi" by Sri Vishnu Teertha (Madanur).

In our next write-up we will discuss "Aniruddha deha" covering "Linga deha".

Madhwesh K

Vedic Tribe

—- 

3. Aniruddha deha (mental body)

In Vedic Philosophy, “mind” is a subsequent manifestation of gross nature. Hence, the mind operates at all levels of physical reality. In non-living objects, it operates at a subtle level; in living creatures, it operates at rudimentary level; and in humans it operates at an advanced level.

“Aniruddha deha” is the mental body of living creatures. The power of contemplation, introspection, meditation…etc is the direct result of the operation of “aniruddha deha”. It is the body with which jeevathma conducts mental actions.

Unlike “linga deha”, it is not attached to “jeevatma” since inception. Instead it is acquired by “jeevatma” as it transmigrates through the creation and the degree of operation of “aniruddha deha” completely depends on the nature of the physical body it acquires.

As “jeevathma” fully develops, the mind dissolves & the operations of “aniruddha deha” becomes minimal at physical level. It is finally shedded out when “jeevathma” is liberated.

If you are interested to know more, you may read "Shodashi" by Sri Vishnu Teertha (Madanur).

In our next write-up we will discuss "Sthoola deha" covering "Aniruddha deha".

Madhwesh K

Vedic Tribe

—- 

4. Sthoola deha (physical body)

In Vedic philosophy, the physical body of “jeevathma” is made from the natural elements. These natural elements are divided into “pancha bhoota” (i.e., earth, water, air, space and fire/ illumination).

In Mandukya Upanishad, the physical body is compared to a tree where two birds reside: jeevatma & paramatma. In Bhagavad Gita, the physical body is called “kshethra” (place where jeevathma resides) and the almighty is called “kshetrajna” (the one who is the master of this kshetra) (see chapter 13).

In Vedic tradition, “Arjuna” is considered jeevathma riding the chariot (physical body) and “Krishna” the almighty as the one directing it. Hence, the physical body is considered a temple where “jeevatma” is supposed to worship “paramatma”.

The entirety of “Ayurveda” and “Hatha Yoga” is dedicated to the healthy maintenance of the physical body. Feeding and sustaining this physical body is considered “vaishvanara yajna” because ultimately the almighty is absorbing all the experiences of “jeevathma” via this physical body.

If you are interested to know more, you may read “Gheranda Samhita” by Sris Chandra Vasu.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on - the four bodies of jeevatma. 

Our intention is to create enough curiosity in you so that you study Vedic literature and implement them in your day to day life.

All the best.

Madhwesh K

Vedic Tribe

ವೈರಾಗ್ಯದ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳು

ವೈರಾಗ್ಯದ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳು

ಪರಿಚಯ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ಪರಿತ್ಯಾಗದಿಂದ ಬೃಹ್ಮಜ್ಞಾನದ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. (3.4).

ವೇದಾಂತದಲ್ಲಿ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವೈರಾಗ್ಯವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಒಬ್ಬರು ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು.

ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ವಿಮೋಚನೆಯ ಕಡೆಗೆ ಒಬ್ಬರ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ವೈರಾಗ್ಯವು ಅನಿವಾರ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವೈರಾಗಿಯಾಗಲು ಔಪಚಾರಿಕ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಸನ್ಯಾಸ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು. ಆದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಜನರಿಗೆ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ. 

ಆದ್ದರಿಂದ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ಹಂತಹಂತವಾದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

"ಯೋಗ ಶಾಸ್ತ್ರ"ದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ಒಂದು ವಿಧಾನವು ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ: “ಯಾತಮಾನ” (ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಹಂಬಲದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡುವಿಕೆ), “ವ್ಯತಿರೇಕ” (ಆಸೆಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುವುದು), “ಏಕೇಂದ್ರಿಯ” (ಮೋಕ್ಷದ ಒಂದು ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಮನಸ್ಸು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಸುವುದು) ಮತ್ತು “ವಶೀಕಾರ” (ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ).

ವೈದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಈ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳ ವೈರಾಗ್ಯದ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ವೈರಾಗ್ಯದ ಮೊದಲ ಹಂತವಾದ "ಯತಮಾನ" ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ್ ಕೆ

ವೈದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ಯಾತಮಾನ (ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಕಡುಬಯಕೆಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಡುವಿಕೆ)

ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಅಡಚಣೆ ಎಂದರೆ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಹಂಬಲ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆರಂಭಿಕರು "ಇನ್ಸ್ಟಾಂಟ್ ಗ್ರಾಟಿಫಿಕೇಷನ್" ನ (ತ್ವರಿತ ತೃಪ್ತಿಯ) ಪ್ರಚೋದನೆಯಿಂದ ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ.

"ಇನ್ಸ್ಟಾಂಟ್ ಗ್ರಾಟಿಫಿಕೇಷನ್" ಎಂದರೆ ತ್ವರಿತ ತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ತಕ್ಷಣದ ಬಯಕೆ (ಅಂದರೆ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ತೃಪ್ತಿಸಲು ಆಗುವ ಕಡುಬಯಕೆ). ಇದು ರಾಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಾಗವು ಹೆಚ್ಚು ಕಡುಬಯಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಗ ಮತ್ತು ಕಡುಬಯಕೆಯ ಈ ಕುಣಿಕೆಯು ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ನಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. 

ಆರಂಭಿಕರಿಗೆ ಕಡುಬಯಕೆಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಾವು ನಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ; ಸಿಗರೇಟ್ ಅಂಗಡಿಗಳ ಮುಂದೆ ಹಾದುಹೋಗುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. 

ಬದಲಿಗೆ ಕಡುಬಯಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಸಂವೇದನಾ ಸೂಚನೆಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಆಫ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ನಾವು ಮೊಬೈಲ್ ಅನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಹಂಬಲವನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಸಂವೇದನಾ ಸೂಚನೆಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಬಹುದು. ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವ ನಮ್ಮ ಕಡುಬಯಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಸಂವೇದನಾ ಸೂಚನೆಗಳಿಂದ ನಾವು ಬೇರ್ಪಡಬಹುದು.

ಯೋಗ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು "ಯಾತಮಾನ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು "ಮೃದು-ಸಾಧಕ" (ಆರಂಭಿಕ) ರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕಡುಬಯಕೆಯ ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂದ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಇನ್ಸ್ಟಾಂಟ್ ಗ್ರಾಟಿಫಿಕೇಷನ್ ಕೊಡುವ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ದೂರ ಉಳಿಯುವ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮುಂದಿನ ಹಂತದ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ನೀವು ಈ ಒಂದು ದೈನಂದಿನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈ ಧ್ಯಾನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಇನ್ಸ್ಟಾಂಟ್ ಗ್ರಾಟಿಫಿಕೇಷನ್ ಬೇಡುವ ನಿಮ್ಮ ಕಡುಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಗಮನಿಸುವ ನಿಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, ಸರಿಯಾದ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳಿಂದ ದೂರಾಗುವ ನಿಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ವೈರಾಗ್ಯದ ಎರಡನೇ ಹಂತವಾದ "ವ್ಯತಿರೇಕ"ವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ್ ಕೆ

ವೈದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

—

2. ವ್ಯತಿರೇಕ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ:, ಕಡುಬಯಕೆಯ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು ನಿಗ್ರಹವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಸಾಧಕನ ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ಸಹ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸೋಲಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿಗ್ರಹವನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತವೆ. (2.60).

ವೈರಾಗ್ಯದ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಇದ್ರಿಯಗಳ ಕಡುಬಯಕೆಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಲು ಕಲಿತಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಮಾನಸಿಕ ಕಡುಬಯಕೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಇದು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ಬಲವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, ಅವು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಿಸಲು ಮತ್ತು ವೈರಾಗ್ಯದ ಮೊದಲ ಹಂತವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. 

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಆಫ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ನಾವು ನಮ್ಮ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರೂ, ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ನಾವು ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವ ಸ್ನೇಹಿತರಿಂದ ದೂರವಿದ್ದರೂ, ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಈ ದುರ್ಬಲ ಮನಸ್ಸು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ಮೊದಲ ಹಂತದ "ಯಾತಮಾನ" ವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಾಧಕನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಎರಡನೇ ಹಂತವಾದ ವ್ಯತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು; ಅಂದರೆ, ಇಂದ್ರಿಯಮೂಲವಾದ ಬಯಕೆಗಳನ್ನೇ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತರಬೇತಿ ಕೊಡಬೇಕು.

ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಸ್ವಯಂಪೂರ್ಣವಾಗಿಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ, ಅದು ಸತತವಾಗಿ ಇಂದ್ರಿಯಮೂಲವಾದ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದು. ಅದೇ, ಸ್ವಯಂಪೂರ್ಣವಾದ ಮನಸ್ಸು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಲು ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದರೆ, ಅದು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಇಂದ್ರಿಯಮೂಲವಾದ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ನಿರಂತರ ದಾಳಿಯನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಯೋಗ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ "ವ್ಯತಿರೇಕ" ವನ್ನು ಮಧ್ಯಂತರ ಅಭ್ಯಾಸಕಾರರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅಧ್ಯಯನ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುವುದು, ಸತ್ಸಂಗದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮುಂದಿನ ಹಂತದ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕುತ್ತದೆ.

ನೀವು ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ದೈನಂದಿನ ದಿನಚರಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ) ಮತ್ತು ನಿಗದಿತ ಸಮಯದವರೆಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು (ಇಷ್ಟದೇವತೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ). ಇದರಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ, ಬಾಹ್ಯ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು "ಏಕೇಂದ್ರಿಯ" ಎಂಬ ವೈರಾಗ್ಯದ ಮೂರನೇ ಹಂತವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

3. ಏಕೇಂದ್ರಿಯ

ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಲು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತರಬೇತಿ ಮಾಡಲು ನಾವು ಕಲಿತಿದ್ದೆವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನಾವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಲೌಕಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನೆಲೆಗಳ ನಡುವೆ ತೂಗಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.

ಮೂರನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಈ ತೂಗಾಟವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರಲು ನಾವು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತರಬೇತಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಅಂತಹ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಎತ್ತರವು "ತಪಸ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದು. ಆದರೆ ಇಂತಹ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿವೃತ್ತಿಯೂ ಮತ್ತು ಏಕಾಂತತೆಯೂ ಬೇಕಾಗುವುದು. 

"ತಪಸ್ಸು" ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಸುಲಭವಾದ ಒಂದು ವಿಧಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ “ಯಾರು ಮೋಹಗಳನ್ನು ತೊರೆದು, ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಕಮಲದ ಎಲೆಯು ನೀರಿನಿಂದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯವಾದಂತೆ ಪಾಪದಿಂದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ.”(5.10)

ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು (ದೈಹಿಕ, ವಾಚಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸರ್ವಶಕ್ತನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಲೌಕಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳತ್ತ ವಾಲುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಪರ್ಕವು ಮುಂದುವರಿದರೂ, ಮನಸ್ಸು ಮುಕ್ತಿಯ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆಯೇ (ಅಂದರೆ, ಸರ್ವಶಕ್ತನ ಮೇಲೆಯೇ) ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಯೋಗ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಈ "ಏಕೇಂದ್ರಿಯ" ಹಂತವನ್ನು ಅಧಿಮಾತ್ರ ಸಾಧಕರಿಗೆ (ತೀವ್ರ ಅಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೆ) ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಮೋಚನೆಯ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿಡಲು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ, ಇದು ಮುಂದಿನ ಹಂತದ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕುತ್ತದೆ.. 

"ಯಾತಮಾನ" (ಮೊದಲ ಹಂತ) ದಿಂದ "ವ್ಯತಿರೇಕ" (ಎರಡನೇ ಹಂತ)ದ ವರೆಗೆ ಜಿಗಿತವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮುಂದಿನ "ಏಕೇಂದ್ರಿಯ" (ಮೂರನೇ ಹಂತ)ಕ್ಕೆ ತಲುಪಲು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ನೆಗೆತವೇ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.

ಪರಮಾತ್ಮನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ನೀವು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸರ್ವಶಕ್ತನಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು. ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ "ಏಕೇಂದ್ರಿಯ" ಹಂತದ ವೈರಾಗ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ವೈರಾಗ್ಯದ ನಾಲ್ಕನೇ ಹಂತವಾದ "ವಶೀಕಾರ"ವನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

—

4. ವಶೀಕಾರ

ಮೂರನೆಯ ಹಂತವಾದ ಏಕೇಂದ್ರಿಯದಲ್ಲಿ, ಮನಸ್ಸು ಲೌಕಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಕಡೆಗೆ ಓಲಾಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಿಯ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಾತ್ವಿಕವಾದ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು.

ನಾಲ್ಕನೆಯ ಹಂತವಾದ "ವಶೀಕಾರ"ದಲ್ಲಿ, ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಗಮನಿಸುವ ಕಾರಣ ಮನಸ್ಸು ಪ್ರಪಂಚದ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ (ಮನೋಲಯವಾಗುತ್ತದೆ). 

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ "ಒಮ್ಮೆ ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದ ನಂತರ ಎಲ್ಲಾ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಆಸಕ್ತಿಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತವೆ". (2.59)

ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಭೌತಿಕ ದೇಹ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚವು ಪ್ರಾರಬ್ದ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲಯವಾಗಿ ಆತ್ಮವು ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವುದರಿಂದ, ಅದನ್ನು "ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ" (ಸಾಮಾನ್ಯರ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಮುಕ್ತ ಜೀವ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಜೀವವನ್ನು "ತೀವ್ರ ಸಂವೇಗಾನಂ ಅಧಿಮಾತ್ರತಮಾನ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆರಂಭಿಕರು ಈ ಹಂತವು ಗ್ರಹಿಸಲಾರರು. ಅದೇ ಗ್ರಂಥಗಳು, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದವು ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿದ್ದ ಅಂತಹ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತರನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಆರಂಭಿಕರು ತಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹಾ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತರ ಜೀವನವನ್ನು ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಬಹುದು.

ನಿಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ನೀವು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಅವನ / ಅವಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ರೂಪಿಸಬಹುದು. ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ಸಂಸ್ಕಾರವಾಗಿ ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಈ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳ ವೈರಾಗ್ಯದ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ. 

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

Four levels of renunciation

Four levels of renunciation

Introduction

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says that one cannot achieve perfection in knowledge via mere physical renunciation (3.4).

In Vedanta, only when renunciation is combined with knowledge and devotion, one can achieve liberation.

Nonetheless, renunciation plays an indispensable role in one's journey towards liberation.

A formal way to quickly & absolutely renounce is to adopt "sanyasa deeksha" as prescribed in scriptures. However this is not possible for the majority of us and is also not ideal for sustaining a functional society. 

Hence a “gradational approach” to renunciation is suggested.

In "Yoga shastra", one such gradational approach involves four stages: “Yatamana” (detaching from craving of senses), “Vyatireka” (staying away from desires), “Ekendriya” (mind fixed on only one subject of liberation) and “Vasikara” (absolute detachment).

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on these four stages of renunciation. In our next writeup, we will discuss the first stage of renunciation "Yatamana".

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and implement them in your day to day life.

All the best.

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

1. Yatamana (detaching from craving of senses)

The very first impediment to spiritual progress is craving of senses. A lot of beginners in spiritual practice are troubled by the urge for instant gratification.

Instant gratification is the immediate desire to feel satisfaction (ie., to instantly satisfy the craving senses). It creates attachment and attachment creates more craving. This loop of attachment & craving directly affects our ability to maintain physical, mental & spiritual health. 

For the beginners, it is not possible to remove the subject of craving. For example, it is not possible for us to give away our mobile phones; it is not possible to avoid passing by cigarette shops. 

Instead it is possible to detach from the sensory cues which triggers craving. For example, by turning off notifications we can detach from the sensory cues which trigger our craving to check mobile phones. By avoiding meeting friends who smoke, we can detach from the sensory cues which trigger our craving to smoke.

In yoga-shastras this is called "Yatamana". It is suggested to a "mrudu-sadhaka" (beginner), wherein a deliberate detachment from the craving senses is practiced. Overtime staying away from objects of instant gratification becomes a habit and this lays the foundation for next level of renunciation.

You may adopt a daily meditation practice where you observe your sensory cravings for instant gratifications. As your capacity to observe increases, so does your capacity to detach from them at the right moment.

In our next writeup, we will discuss the second stage of renunciation "Vyatireka".

Madhwesh K

Vedic Tribe

—

2. Vyatireka

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says that even in the case of a person who practices self-regulation, the craving senses can easily overpower the mind and destroy the self-regulation (2.60).

In the first stage, we learned to detach from sensory cravings but our mental cravings still persist; i.e., our mind still generates sensory desires. This makes it easy for the craving senses to overpower the mind and destroy the first stage of renunciation. 

For example, though we have temporarily detached our senses from mobile phones by turning off notifications, our mind is constantly generating desire to check our phones. Though we have stayed away from friends who smoke, our mind is constantly generating desire to smoke. This volatile mind allows the craving senses to nullify the first stage “yatamana”

So, one should quickly move to the second stage "Vyatireka"; i.e, is to train the mind to stop generating sensory desires.

Our mind generates sensory desires because it is not self sufficient. The purpose of “Vyatireka” is to achieve a self-sufficient mind, because such a mind does not require sensory consumption to be active. A self-sufficient mind is the one totally engaged in knowledge & devotion. Hence if we train our mind to be engrossed in knowledge & devotion, it no longer generates desire for sensory consumption. This allows the mind to withstand the constant bombardment of sensory cues.

In yoga-shastras “vyatireka” is suggested to a "madhya-sadhaka" (intermediate practitioner), wherein study of scriptures, listening to spiritual discourses, engaging in satsang, performing daily worship..etc are adopted. Overtime, the mind becomes self-sufficient and this lays the foundation for the next level of renunciation.

You may adopt a daily routine of studying scriptures (starting with Bhagavad Gita) and performing daily worship for a fixed amount of time. As your mind is engrossed in knowledge & devotion, the impact of external sensory cues diminish.

In our next writeup, we will discuss the third stage of renunciation "Ekendriya".

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

3. Ekendriya

In the second stage, we learned to train our mind to be self-sufficient with knowledge & devotion. However, since we are constantly interacting with the world, our mind inevitably sways between worldly affairs & spiritual affairs.

In the third stage, we train our mind to stop swaying and focus on one subject of liberation; i.e., the almighty. Height of such focus is “tapas”; i.e., retiring from worldly affairs & performing penance in seclusion. 

Since “tapas” is not possible for everyone, Lord Krishna in Bhagavad Gita suggests an easy method. He says “Those who dedicate their actions to the almighty, abandoning all attachment, remain untouched by sin, just as a lotus leaf is untouched by water.”(5.10)

Completely dedicating all our actions (physical, vocal & mental) to the almighty stops our mind from swaying towards worldly affairs. Though the interaction with the world continues, the mind is focused on the subject of liberation i.e., the almighty.

In yoga-shastras this stage (“ekendriya”) is suggested to a "Adhimatra aadhaka" (intense practitioner), wherein total focus of mind on the subject of liberation is practiced. Overtime, this lays the foundation for the next level of renunciation i.e., total dissolution of mind. 

One should remember that from "yatamana" (first stage) to "Vyatireka" (second stage) the jump is short. But it requires a gaint leap to reach "Ekendriya" (third stage).

You may adopt a daily meditation practice of observing both immanent & transcendent aspects of the almighty and submit all your actions to the almighty. This habit will manifest into "Ekendriya" in due course.

In our next writeup, we will discuss the fourth stage of renunciation "Vashikara".

Madhwesh K

Vedic Tribe

—

4. Vashikara

In the third stage ("Ekendriya"), the mind stopped swaying towards worldly affairs and became focused on the subject of liberation. But interaction with the world continues and many "satvika" interests are retained in the world.

In the fourth stage "vashikara", the mind completely loses interest in the world because it has directly observed the immanence of the almighty. 

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says "all the cravings of senses & interests of the mind will be lost once the almighty is observed directly". (2.59)

At this stage the physical body and world are only relevant for consuming past karmic impressions ("prarabda karma"). Since the mind is totally dissolved and the soul dwells in almighty, it is called "jeevanmukta" (the liberated one among commons). In yoga-shastras such a soul is called "teerva samvegini adhimatrataman".

This stage is incomprehensible to beginners. The scriptures, traditions and folklore records such jeevanmuktas who were among the commons so that beginners can model their spiritual practices in line with theirs.

You may adopt a daily meditation practice of observing such individuals in your tradition and model your spiritual practice in line with him /her. This habit will manifest into mental essence and help you progress over many lifetimes.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on these four stages of renunciation. 

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and implement them in your day to day life.

All the best.

Madhwesh K

Vedic Tribe