ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ದೈವೀ ಸ್ತ್ರೀತ್ವ

ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ದೈವೀ ಸ್ತ್ರೀತ್ವ

ಪರಿಚಯ

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ದೈವೀ ಜೀವಗಳನ್ನು "ದೇವ / ದೇವಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಜೋಡಿಯಾಗಿಯೇ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೈವತ್ವದ ಪುಂಸ್ತ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀತ್ವ ಎರಡೂ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗಿ ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜಗಳು, ವೈದಿಕ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಇಂತಹ ಬಹುತ್ವದ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಸನಾತನವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜಗಳು ತುರ್ಕರು, ಮೊಘಲರು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೊಳಗಾದವು. ಅದು ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಸಮಾಜವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪುರುಷಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಸಮಾಜವು ದೈವತ್ವದ ಪುಂಸ್ತ್ವ ಅಂಶದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಹರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀತ್ವ ಅಂಶವು ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಈ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನವು ಆಕ್ರಮಣಕಾರರ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರೂಪಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪುರುಷ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿತು.

ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ, ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನೇ ಪುರುಷ ಪ್ರಾಧಾನ ಎಂದು ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು (ವೆಂಡಿ ಡೋನಿಗರ್ ನಂತಹವರು) ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯೇ ನಡೆಯಿತು ಎಂಬಂತೆ ಅದರ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಆಕ್ರಮಣಕಾರರ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನವನ್ನು ಗಮನಿಸಿವುದೇ ಇಲ್ಲ. ದುಃಖಕರ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ, ಈ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬಹುಪಾಲು ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಎರವಲು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಭಾರತೀಯ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವಿಲ್ಲದೆ ವೈದಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರೆ, ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪುಂಸ್ತ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀತ್ವವು ಸಮಾನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಸಂಪೂರ್ಣ ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಕಳಶಪ್ರಾಯವಾಗಿರುವ ಋಗ್ವೇದವು ದೈವಿಕ ಸ್ತ್ರೀತ್ವದ ಆರಾಧನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುತ್ವದ ಆದರ್ಶಗಳ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನೇ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. 

"ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್"ಗೆ ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ದೈವೀ ಸ್ತ್ರೀತ್ವದ ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ: ಲಕ್ಷ್ಮಿ (ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಡನಾಡಿ), ಸರಸ್ವತಿ (ವಿರಿಂಚಿಯ ಒಡನಾಡಿ) ಮತ್ತು ಭಾರತಿ (ಪ್ರಾಣನ ಒಡನಾಡಿ).

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ತಪ್ಪು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ಅದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ!

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ಲಕ್ಷ್ಮಿ

ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ, "ಲಕ್ಷ್ಮಿ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮಂಗಳಕರ ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ (10.71.2). ಇದರ 10 ನೇ ಮಂಡಲದ 125 ನೇ ಸೂಕ್ತವನ್ನು "ಅಂಭ್ರಿಣಿ ಸೂಕ್ತ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದೆ (ಪೈಂಗೀಶೃತಿ ನೋಡಿ).

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು "ಶ್ರೀ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅರಬಿಂದೋ ಇದು ದೈವೀ ಸತ್ಯದ ಪ್ರಕಾಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 

"ಶ್ರೀ ಸೂಕ್ತ", ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಸೂಕ್ತವು ಋಗ್ವೇದದ ಖಿಲ ಭಾಗವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಖಿಲಸೂಕ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 

"ಸೌಭಾಗ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಉಪನಿಷದ್" ಎಂಬುದು ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಚಿಕ್ಕ ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಸೂಕ್ತದ ಋಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಛಂದಸ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 

"ಲಕ್ಷ್ಮೀ ತಂತ್ರ" ವೈಷ್ಣವ-ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು "ಲಕ್ಷ್ಮಿ" ಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಏಕೈಕ ಸ್ತ್ರೀ ಆಳ್ವಾರ್ (ತಮಿಳು ಕವಿ ಸಂತ) - "ಆಂಡಾಳ್" ಅನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಂಡಾಳ್ ರಚಿಸಿರುವ ತಿರುಪ್ಪಾವೈ ಮತ್ತು ನಾಚಿಯಾರ್ ತಿರುಮೊಳಿ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರಂಥಗಳಾಗಿವೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ನೀವು ಜಿ ಆರ್ ನರಸಿಂಹನ್ ಅವರ "A Simple Guide to Mahalakshmi/ Lakshmi Devi Worship" ಓದಬಹುದು.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಸರಸ್ವತಿ" ದೇವಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

2. ಸರಸ್ವತಿ 

ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ, "ಸರಸ್ವತಿ" ಎಂಬ ಪದವು ದೈವೀ ವಾಕ್ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ವಿರಿಂಚಿಯ (ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯೊಳಗಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ಜೀವದ) ಒಡನಾಡಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಋಗ್ವೇದದ 6ನೇ ಮಂಡದ 61ನೇ ಸೂಕ್ತವು ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದೆ.

ಅರಬಿಂದೋ, "ಸರಸ್ವತಿ" ತತ್ವವು ಋತದಿಂದ ನಮಗೆ ಬರುವ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ (ಋತ ಎಂದರೆ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವ ಸತ್ಯ) (ಋಗ್ವೇದದ 10ನೇ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ 110ನೇ ಸೂಕ್ತವನ್ನು ನೋಡಿ). ಕೃಷ್ಣ-ಯಜುರ್ವೇದದ ತೈತ್ತಿರೀಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವು "ಮಾತು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ" ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಾಭಾರತವು ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ಸ್ವರಮೇಳದ ದೇವತೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ.

"ದೇವಿ ಉಪನಿಷತ್ತು" ಸರಸ್ವತಿಯನ್ನು "ದೇವಿ / ಶಕ್ತಿ" ಯ ಪ್ರಮುಖ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

"ಸರಸ್ವತಿ" ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ "ಇಳಾ-ಸರಸ್ವತಿ-ಭಾರತಿ", "ಲಕ್ಷ್ಮಿ-ಸರಸ್ವತಿ-ಪಾರ್ವತಿ", "ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ-ಸರಸ್ವತಿ-ಮಹಾಕಾಳಿ" ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಅನೇಕ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. 

ಭರತಖಂಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ನದಿ "ಸರಸ್ವತಿ"- ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲವಾದ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ವೇದಗಳ ಕಾಲಘಟ್ಟವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಹರಪ್ಪನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ವೈದಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಆ ಮೂಲಕ ಕುಖ್ಯಾತ ಆರ್ಯರ ಆಕ್ರಮಣ / ವಲಸೆ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲು ಸಹಕಾರಿ ಆಗಿದೆ. (ಆರ್ಯರ ಆಕ್ರಮಣ / ವಲಸೆಯ ಸಿದ್ಧಾಂತವು, ವೈದಿಕ ಜನರು ಭರತಖಂಡದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರು / ವಲಸೆ ಬಂದರು ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ).

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಬ್ರೇಕ್‌ಥ್ರೂ ಸೈನ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಅಶೋಕ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ "Rigvedic Saraswati: Myth and Reality" ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ಓದಬಹುದು. (Vol.9, No.1, January 2001).

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಭಾರತಿ" ದೇವಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

3. ಭಾರತಿ

ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ "ಭಾರತಿ" ಎಂಬ ಪದವು ದೈವೀ ಆನಂದದಲ್ಲಿ ಇರುವ ತಲ್ಲೀನತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಿಯು ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ, "ಇಳಾ-ಸರಸ್ವತಿ-ಭಾರತಿ" ಎಂಬ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಎದ್ದುತೋರುತ್ತಾಳೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ "ಭಾರತಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದ್ದರೂ, ದೈವೀ ಮೀಮಾಂಸೆಯಲ್ಲಿ "ಭಾರತಿ" ದೇವಿಯು ಪ್ರಾಣನ ಒಡನಾಡಿ. (ಪ್ರಾಣ ಎಂದರೆ ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಜೀವ).

ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿ (ನಾರದ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ವಾಯು ಪುರಾಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ) "ದ್ರೌಪದಿ"ಯು ಸ್ತ್ರೀ ದೇವತೆಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಭಾರತಿ (ಪ್ರಾಣನ ಒಡನಾಡಿ), ಶ್ಯಾಮಲಾ (ಧರ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ), ಶಚಿ (ಇಂದ್ರನ ಒಡನಾಡಿ) ಮತ್ತು ಉಷಾ (ಅಶ್ವಿನ್ನರ ಒಡನಾಡಿ).

ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತಿ ದೇವಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.

ಸಮಕಾಲೀನ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ-ಮಾತೆಯನ್ನು ಭಾರತಿ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಾ ಸಮೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು R.U.S ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರಿಂದ "River and Goddess worship in India" ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ಓದಬಹುದು.

ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ದೈವೀ ಸ್ತ್ರೀತ್ವದ ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿರುವುದಕ್ಕೆ ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ತಪ್ಪು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ಅದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ!

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

Three prominent divine femininity in Rigveda

Three prominent divine femininity in Rigveda

Introduction

In Vedic tradition, the divine beings are called “Deva / Devi” and they are always worshiped in pairs. Both masculine & feminine aspects of divinity are equally observed in the cosmic affairs and hence are worshiped in pairs. The native societies had always embraced such pluralist ideals of Vedas which is evident from the Vedic & classical Sanskrit literature.

Over time, the native societies were invaded by turks, mughals…etc which turned them into a protectionist society and a patriarchal system gained traction as a result. This caused the society to heavily focus on masculine aspect of divinity and the feminine aspect fell back. This social phenomena was a reaction to the atrocities of the invaders which consequently dominated the social narratives and post-classical Sanskrit literature.

In the western academia, Vedic tradition itself is viewed as patriarchal and some scholars (like Wendy Doniger) suggest its extreme form to include systematic & institutionalized oppression of women (Read “The Hindus”). This view conveniently ignores the social phenomenon of protectionism caused by invader’s atrocities. Sadly, this idea is borrowed by the majority of Indian scholars and hence, the said view of native society has become the mainstream in the Indian academia.

However, if one studies the Vedic scriptures & classical Sanskrit literature as a whole without the said Western bias, one will find that masculinity and femininity played an equal role in the Vedic tradition. 

Rigveda, which is the core of the entire Vedic tradition displays a huge array of pluralist ideals including worship of divine femininity. 

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on the three chosen divine femininity in Rigveda: Laxmi (companion of Vishnu), Saraswati (companion of Virinchi) and Bharati (companion of Prana). 

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and defend the same from the incorrect views prevalent in the society.

All the best

Madhwesh K

Vedic Tribe

---

1. Laxmi

In Rigveda, the term "Lakshmi" is used to indicate auspicious fortune (10.71.2). Its 10th mandal's 125th Sukta is called "Ambrini Sukta" and is exclusively dedicated to "Lakshmi" (see Paingi Shruti).

In Vedic literature, Lakshmi is regularly called "Sri" and Aurobindo suggests that it indicates illumination of the divine truth. She is the consort of Lord Vishnu (the super consciousness transcending this creation).

"Sri Sukta", another sukta dedicated to "Lakshmi" is found as part of Rigveda's appendices and hence is one of the prominent "khila-sukta". 

"Saubhagya Laxmi Upanishad '' is one of the minor Upanishads dedicated to "Lakshmi '' and is one of the key texts to identify Rishis & Chandas of Sri Sukta. 

"Lakshmi Tantra" is one of the Vaishnava-Agama texts which elaborately explains methods of worshipping "Lakshmi".

In Sri Vaishnava tradition, the only female Alvar (tamil poet saint) - "Andal" is considered an incarnation of "Laxmi". Tiruppavai & Nachiyar Tirumoli which are the prominent texts in this tradition - were composed by "Andal".

If you are interested to know more you may read "A Simple Guide to Mahalakshmi/ Lakshmi Devi Worship" by G R Narasimhan.

In the next write-up we will discuss "Saraswati".

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

2. Saraswati

In Rigveda, the term "Saraswati" indicates divine speech and in Puranas she appears as the consort of Virinchi (the oldest consciousness within this creation). The 61st Sukta of 6th Manda of Rigveda is dedicated to “Saraswati”.

Aurobindo suggests that "Saraswati" indicates the inspiration that comes down to us from Rtam i.e., the truth in action. (See 110th Sukta in 10th Mandala of Rigveda). Tattiriya Brahmana (of Krishna-Yajurveda) identifies “Saraswati” with speech & music. Mahabharata calls “Saraswati” as the goddess of primordial symphony in cosmic affairs.

Devi Upanishad presents “Saraswati” as one of the prominent form of “Devi / Shakti”.

“Saraswati” appears in many feminine trinity in Vedic literature as “Ila-Saraswati-Bharati”, “Laxmi-Saraswaswati-Parvati”, “Mahalaxmi-Saraswati-Mahakali”...etc. 

The ancient river of the subcontinent "Saraswati" dominates Vedic literature and is heavily relied upon by the scholars to date the Vedic period. This has been key in identifying the native Harappan culture as Vedic culture and thereby debunking the notorious Aryan invasion / migration theory (which claims that Vedic people invaded the / migrated to the subcontinent).

If you are interested to know more, you may read the article "Rigvedic Saraswati: Myth and Reality" published by Mr. Ashoke Mukherjee in the journal of Breakthrough Science Society (Vol.9, No.1, January 2001).

In the next write-up we will discuss "Bharati".

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

3. Bharati

In Sanskrit the term "Bharati" indicates indulgence in the divine bliss. In Rigveda, she appears in a feminine trinity as “Ila-Saraswati-Bharati”.

Though both Laxmi and Saraswati are also called "Bharati" in Vedic literature, the goddess "Bharati" is the consort of Prana (highest conscious being within the present creation) in the divine order consciousness.

Sri Madhwacharya has clarified in his Mahabharata Tatparya Nirnaya (based on Narada Purana & Vayu Purana), that "Draupadi" is the manifestation of female Goddesses: Bharati (consort of Prana), Shyamala (consort of Dharma), Shachi (consort of Indra) and Usha (consort of Ashwins).

In the tradition of Sri Madhwacharya, prayer to Goddess Bharti is an essential part of daily worship.

In contemporary lore, Bharata-mata (mother India) is associated with goddess Bharati. 

If you are interested to know more, you may read "River and Goddess worship in India" by R.U.S Prasad.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on three chosen divine femininity in Rigveda.

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and defend the same from the incorrect views prevalent in the society.

All the best

Madhwesh K

Vedic Tribe

ಪ್ರಮುಖ "ಆಗಮ"ಗಳ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು

ಪ್ರಮುಖ "ಆಗಮ"ಗಳ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು

ಪರಿಚಯ

 

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ, "ಆಗಮ" ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಆಚರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು ಕಾಣಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಗಮಗಳು ಯೋಗ, ವಿಶ್ವವಿಜ್ಞಾನ, ವಿಗ್ರಹಾರಾಧನೆಯಂತಹ ವಿವಿಧ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಆಗಮಗಳನ್ನು ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು - ವೈಷ್ಣವ ಆಗಮ, ಶೈವ ಆಗಮ ಮತ್ತು ಶಾಕ್ತ ಆಗಮ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧನೆಗೆ ವೈಷ್ಣವ ಆಗಮಗಳು, ಶಿವನಿಗೆ ಶೈವ ಆಗಮಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ದೇವಿಗೆ ಶಾಕ್ತ ಆಗಮಗಳು ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ, ಆಗಮಗಳಲ್ಲಿನ ಬರಹಗಳು ಪಂಥೀಯ ದುರಾಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಇದು ಸೆಮಿಟಿಕ್ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ನೋಡುವಂತೆ ಪಂಥೀಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಮತ್ತು ಹಿಂಸಾಚಾರಗಳಾಗಿ ಪರ್ಯವಸಾನವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಬಹುತ್ವ ಮತ್ತು ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಕೆಲವು ಆಧುನಿಕ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಈ ಆಗಮಗಳನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇತ್ಯಾದಿಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ನಿಜವಾದ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ನಕಲು ಆಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು, ಪ್ರಯೋಗಾತ್ಮಕವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಗಮ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ "ವಿಮಾನ"ದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು "ವಾಹನ" ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಆದರೆ ಅದು "ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರ"ವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಆಗಮಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಗೃಹ್ಯ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಪೂಜೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಯೋಗದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸದಿದ್ದರೂ, ಅವು ವೇದಾಂತ ಮತ್ತು ಯೋಗ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ನಡುವೆ ಸೇತುವೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಪ್ರಮುಖ ಆಗಮಗಳ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು" (ಅಂದರೆ ವೈಷ್ಣವ, ಶೈವ ಮತ್ತು ಶಾಕ್ತ) ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

 

ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತೀರಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ ಎಂಬ ಆಶಯ ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ವೈಷ್ಣವ ಆಗಮಗಳು

ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ 108 ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳಿವೆ. ಈ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು "ಪಂಚರಾತ್ರ ಸಂಹಿತಾ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿವೆ: ವೈಖಾನಸ ಮತ್ತು ಪಂಚರಾತ್ರ.

ಗುಪ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಭಾರತದ ಸುವರ್ಣಯುಗ) ದೇವಾಲಯದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ವೈಷ್ಣವ ಆಗಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಿಯೋಗರ್‌ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಲಾದ "ದಶಾವತಾರ ದೇವಾಲಯ"ವು ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಯಲ್ಲಿ (500-600 CE) ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹತ್ತು ಅವತಾರಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 

ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ವೈಷ್ಣವ ಆಗಮಗಳ ದೃಢೀಕರಣವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧನೆಗೆ ಅದನ್ನೇ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ ಆಗಮ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು "ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ವೈಖಾನಸ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ). ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಆಗಮ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು "ಸದ್ ವೈಷ್ಣವ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಪಂಚರಾತ್ರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ).

ನಿಮಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದರೆ, ನೀವು ಎಸ್. ರಂಗಾಚಾರ್ ಅವರ “ಫಿಲಾಸಫಿ ಆಫ್ ಪಂಚರಾತ್ರ” ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಬಹುದು. 

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಶೈವ ಆಗಮಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸೋಣ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

2. ಶೈವ ಆಗಮಗಳು

ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ 28 ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳಿವೆ. ಈ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ: ಕಪಾಲ, ಕಾಳಮುಖ, ಪಾಶುಪತ ಮತ್ತು ಶೈವ.

 

ಕಾಪಾಲಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ಅಘೋರಿ" ಪಂಥ ಮಾತ್ರ ಇಂದು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಇತರ ಆಚರಣೆಗಳು ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾಪಾಲಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಲಿಖಿತ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಅವರ ತತ್ವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ.

ಕಾಳಾಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಇಂದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯವು ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. 

ಪಾಶುಪತ ಸಂಪ್ರದಾಯವು "ಭಕ್ತಿ" ಯ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಾಳಾಮುಖ ಅಥವಾ ಶೈವದಂತೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ.

ಶೈವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು "ಶೈವ ಆಗಮ" ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ದ್ವೈತ, ಅದ್ವೈತ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಗ್ರಂಥಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶ್ರೀ ಅಭಿನವಗುಪ್ತರಿಂದ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಶ್ಮೀರ-ಶೈವ-ಆಗಮಗಳು ಶ್ರೀ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಅದ್ವೈತ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಬಹುತೇಕ ಸಮಾನವಾಗಿವೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನಿಡ್ಡೋಡಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಭಟ್ ಅವರ “ ಶೈವಿಸಂ ಇನ್ ದ ಲೈಟ್ ಆಫ್ ಎಪಿಕ್ಸ್, ಪುರಾಣ ಅಂಡ್ ಆಗಮ” ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು "ಶಾಕ್ತ ಆಗಮಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸೋಣ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

3. ಶಾಕ್ತ ಆಗಮಗಳು

ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ 64 ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳಿವೆ. ಶಾಕ್ತ ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳ ಈ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು "ತಂತ್ರ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ಜನಪ್ರಿಯ ಶಾಕ್ತ ತಂತ್ರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೆಂದರೆ ಶ್ರೀ-ಕುಲ ಮತ್ತು ಕಾಳಿ-ಕುಲ. ಶ್ರೀ-ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಳಿ-ಕುಲವು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಶ್ರೀ-ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಲಲಿತಾ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ದೇವತೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಾಳಿ-ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಕಾಳಿ ದೇವತೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. 

ಶ್ರೀ-ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು ಶ್ರೀ-ವಿದ್ಯಾ ಉಪಾಸನೆ ಮತ್ತು ಕಾಳಿ-ಕುಲ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು ಮಹಾ-ವಿದ್ಯಾ ಉಪಾಸನೆಯಾಗಿದೆ.

ನೀವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಆರ್ಥರ್ ಅವಲೋನ್ ಅವರ "ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶಾಕ್ತ" ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಪ್ರಮುಖ ಆಗಮಗಳ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳ" ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತೀರಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ ಎಂಬ ಆಶಯ ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

Three categories of major “Agama”

Introduction

In popular culture, “Agama” is associated with temple architecture and tantric practices. However, Agamas are a vast number of texts which cover various other topics such as yoga, cosmology, idol worship…etc.

Major Agamas can be categorized into three segments - Vaishnava Agama, Shaiva Agama and Shakta Agama. Vaishnava Agamas are the basis for worship of Lord Vishnu, Shaiva Agamas are for Lord Shiva and Shakta Agamas for Goddess Shakti. Overtime, the writings in Agamas promoted sectarianism. But it did not manifest into sectarian practices and violences that we witness in the semitic religions. This is largely due to inherent pluralism & secularism in the Vedic tradition.

These Agamas are interpreted by some of its adherents to involve knowledge pertaining to advanced technology. However, these claims are only “pseudoscientific”; i.e., claims which are unfalsifiable and which are driven by confirmation-bias rather than scientific experimentation. For example, the concept of “vimana” in Agama shastras is misinterpreted to mean “aircraft” whereas it indicates the “tower of a temple” (Gopura).

Nonetheless, Agamas are highly relevant even today for domestic worship as well as worship in temples. Though the yogic practices mentioned therein are not followed in the mainstream, they act as a bridge between Vedanta & Yoga Philosophy.

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on “three categories of major Agamas” (i.e. vaishnava, shaiva & shakta).

Our intention is to create enough curiosity in you so that you study Vedic literature and adopt them in your day to day lives

All the best.

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

1. Vaishnava Agamas

As per the current estimate, there are 108 Agama texts dedicated to Lord Vishnu. Though this collection is called “Pancharatra Samhita”, there are two major traditions in practice: Vaikhanasa and Pacharatra.

During the Gupta Empire (the Golden Age of India) the temple designs were primarily done according to Vaishnava Agamas. For example, the “Dashavatara Temple” excavated in Deogarh contains the oldest known depiction of Lord Vishnu’s ten avatars in a stone carving (500-600 CE). 

Sri Ramanujacharya & Sri Madhwacharya uphold the authenticity of Vaishnava Agamas and prescribe the same for the worship of Lord Vishnu. Sri Ramanujacharya’s agamic tradition is called “Sri Vaishnava” (which is derived from Vaikhanasa tradition) and Sri Madhwacharya’s agamic tradition is called “Sadh Vaishnava” (derived from Pancharatra tradition).

If you are interested to know more, you may read the book “Philosophy of Pancharatra” by S. Rangachar.

In our next write-up, we will discuss “Shaiva Agamas”.

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

2. Shaiva Agamas

As per the current estimate, there are 28 Agama texts dedicated to Lord Shiva. This collection is classified into four traditions of practice: Kapala, Kalamukha, Pashupata and Shaiva.

In Kapalika tradition, only “Aghori” sect survives today and no other practices are found. Since there are no written scriptures available for Kapalika tradition, very little is known about the philosophies and practices of this tradition.

Kalamukha tradition survives mainly in Karnataka today and the famous Lord Shiva’s temple in Nanjangud follows this tradition 

Pashupata tradition is more inclined towards “bhakti” and is not as widely practiced as Kalamukha or Shaiva.

Shaiva tradition is widely practiced among “shaiva agama” traditions. A Wide range of texts can be found involving dualistic, non dualistic and qualified dualistic ideas. For example, Kashmir-Shaiva-Agamas propounded by Sri Abhinavagupta subscribes to non dualistic philosophy almost identical to Sri Adi Shankaracharya's.

If you are interested to know more, you may read the book “Shaivism in the Light of Epics, Purāṇas, and Āgamas” by Niddodi Ramachandra Bhatt .

In our next write-up, we will discuss “Shakta Agamas”.

Madhwesh K

Vedic Tribe

— 

3. Shakta agamas

As per the current estimate, there are 64 Agama texts dedicated to the Goddess Shakti. This collection of Shakta Agama texts are called "Tantra".

The popular Shakta tantra traditions are Sri-kula and Kali-kula. The Sri-Kula tradition is prominent in Southern India and Kali-kula in Northern & Eastern India.

In Sri-Kaula tradition, the focus is on the goddess Lalitā Tripurasundarī and in Kalikula tradition the focus is on the goddess Kali. 

The prominent movement in Sri-Kaula tradition is the Śrī-Vidyā Upasana and in Kali-kula tradition is Maha-Vidya Upasana.

If you are interested to know more, you may read this book "Shakti and Shakta" by Arthur Avalon.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on “three categories of major Agamas”.

Our intention is to create enough curiosity in you so that you study Vedic literature and adopt them in your day to day lives

All the best.

Madhwesh K

Vedic Tribe

ಐದು ನಿತ್ಯ ಯಜ್ಞಗಳು

 ಐದು ನಿತ್ಯ ಯಜ್ಞಗಳು

ಪರಿಚಯ:

"ಯಜ್ಞ" ದ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು "ಪೂಜೆ". ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಯಜ್ಞವು ಅಗ್ನಿ-ನೈವೇದ್ಯದಂತಹ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆರಾಧನೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಒಬ್ಬರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸರಳ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.

ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿ - ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಐದು ಯಜ್ಞಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ಬ್ರಹ್ಮ-ಯಜ್ಞ, ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞ, ದೇವ-ಯಜ್ಞ, ಭೂತ-ಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞ.

ಮನು ಸ್ಮೃತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ "ಇತರರಿಗೆ ಕಲಿಸುವುದು ಬ್ರಹ್ಮ-ಯಜ್ಞ; ತರ್ಪಣ (ನೀರನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು) ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞ; ಹೋಮ (ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಿಸುವುದು) ದೇವ-ಯಜ್ಞ; ಬಲಿ (ಇತರ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವುದು) ಭೂತ-ಯಜ್ಞ; ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುವುದು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞ." (3.70).

ಈ ಸರಳ ಯಜ್ಞಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಮಾಡುವುದು ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ನಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಐದು ದೈನಂದಿನ ಸರಳ ಯಜ್ಞಗಳ ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು "ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್"ಗೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ!

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

 

– 

1. ಬ್ರಹ್ಮ-ಯಜ್ಞ 

"ಬ್ರಹ್ಮ" ಎಂಬ ಪದವು "ದೊಡ್ಡದು" ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ವೇದಗಳನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನವು ನಾವು ಗಳಿಸಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾದದ್ದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ದೈನಂದಿನ ಬ್ರಹ್ಮ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಸರಳ ಆಚರಣೆಯೆಂದರೆ ವೈದಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳ ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವುದು, ವೈದಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಅಗಾಧತೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಲಿಕೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವುದು.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ವೇದಗಳ ಕೆಲವು ಮಂತ್ರಗಳು, ವೇದಾಂತದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು, ಪುರಾಣಗಳಿಂದ ಕೆಲವು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ದೈನಂದಿನ ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಬಾರಿ, ನಾವು ಹೊಸ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಕಲಿತಾಗಲೂ, ಆ ಗ್ರಂಥದಿಂದ ಕೆಲವು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಅಥವಾ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ-ಯಜ್ಞದ ದೈನಂದಿನ ಪಾರಾಯಣ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದು ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ, ನಾವು ಸಂಪಾದಿಸುವ ವೈದಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಪೂಜೆ.

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಭಗವದ್ಗೀತೆ, ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ, ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಈಶಾವಾಸ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು. ಒಮ್ಮೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ನೀವು ಹೊಸದಾಗಿ ಯಾವ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಕಲಿತರೂ ಅದರ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ನಿತ್ಯ ಪಠಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞ" ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

–

2. ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞ

"ಪಿತೃ" ಪದವು ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರೊಂದಿಗಿನ ನಮ್ಮ ಸಂವಹನದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಯವಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಸತ್ತವರು ಮತ್ತು ಅಗಲಿದವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪದವು ಪಿತೃ-ದೇವತೆಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಪಿತೃಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನವನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕ "ಶ್ರಾದ್ಧ" ಅಥವಾ "ಪಿತೃ-ಪಕ್ಷ" ಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ನೀರನ್ನು (ತರ್ಪಣ) ಅರ್ಪಿಸುವ ಸರಳ ಆಚರಣೆಯು ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ಧರ್ಮ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪಿತೃ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಹಲವು ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ; ಉದಾ. ಸಂತಾನ ಪ್ರಾಪ್ತಿ, ವೈದಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವವರಿಗೆ ದಿನನಿತ್ಯದ ಊಟ ಬಡಿಸುವುದು, ವಾರ್ಷಿಕ “ಶ್ರಾದ್ಧ” ನಡೆಸುವುದು, ಪಿತೃ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ತರ್ಪಣ ಕೊಡುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಮಾನವ ಜನಾಂಗದ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ಗೌರವವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇದು ಕೂಡ ಭಗವಂತನ ಆರಾಧನೆಯೇ ಆಗಿದೆ.

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ಊಟ ಬಡಿಸುವ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಅಥವಾ ಮಾಸಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು. ಕಲಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನೀವು ಶ್ರಾದ್ಧ / ಪಿತೃಪಕ್ಷವನ್ನು ಸಹ ನಡೆಸಬಹುದು.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ದೇವ-ಯಜ್ಞ" ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

– 

3. ದೇವ-ಯಜ್ಞ

"ದೇವ" ಎಂಬ ಪದವು ಲವಲವಿಕೆ, ಪ್ರಕಾಶ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು ದೇವತೆಗಳ ಲವಲವಿಕೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಜ್ಞಾನದ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಯಾಣ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಋಗ್ವೇದ ಮಂತ್ರವೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ "ದೇವ" ಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಹ 33 ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನನಿತ್ಯದ ದೇವಯಜ್ಞಕ್ಕಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ: ಸೂರ್ಯ, ಅಗ್ನಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪತಿ.

ದೇವ-ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ, ಹೇಳಲಾದ ಮೂರು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಭೌತಿಕ ಅಗ್ನಿಯ ಮೂಲಕ "ಆಹುತಿ" ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಕಾಶಕ, ಜ್ಞಾನ, ಸೆಳವು, ಶಕ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕೋರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ವಿಸ್ತಾರವಾದ "ಅಗ್ನಿ-ಕಾರ್ಯ" (ಜೀವಮಾನದಲ್ಲಿ "ಅಗ್ನಿ" ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ) ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿಗೂ ನಾವು ಈ "ಅಗ್ನಿ-ಹೋತ್ರ ದೀಕ್ಷೆ" ಹೊಂದಿರುವವರನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವು "ಅಗ್ನಿ-ಕಾರ್ಯ" ಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಲೋಪಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದವರು ಮಾತ್ರ ಅಗ್ನಿ-ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಲ್ಲಿ ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ತಪ್ಪಿಹೋಗಿದೆ. 

ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕಲಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಸರಳೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಈ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿವೆ. ಉದಾ. ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ದೀಪಗಳಿಗೆ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು, "ಶನಿ-ದೇವ" ರಿಗೆ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಎಳ್ಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು, "ಗಣ-ಹೋಮ" ನಂತಹ ಹೋಮವನ್ನು ನಡೆಸುವುದು ... ಇತ್ಯಾದಿ.

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಪ್ರತಿದಿನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ದೀಪಗಳಿಗೆ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಮಂಗಳಕರ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹೋಮವನ್ನು ನಡೆಸಬಹುದು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವಾಗ, ನೀವು ದೇವ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ಅದರ ಸರಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದು ದೇವತೆಗಳ ಗುಣಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಬಾಹ್ಯ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಲು ನಿಮಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. 

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಭೂತ-ಯಜ್ಞ" ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

 

– 

4. ಭೂತ-ಯಜ್ಞ

"ಭೂತ" ಎಂಬ ಪದವು "ಜೀವಿ" (ಪಂಚ-ಮಹಾ-ಭೂತಗಳಂತಹ ಜಡಪದಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಭಾವಜೀವಿಗಳಾದ ಚೇತನರು) ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಜೀವಿಗಳನ್ನು "ಸ್ಥಿರ" (ಉದಾ. ಸಸ್ಯಗಳು) ಮತ್ತು "ಚರ" (ಉದಾ. ಪ್ರಾಣಿಗಳು) ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.. 

ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ನೀಡುವುದು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ನಮ್ಮ ಆಹಾರದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಇತರ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕರ್ತವ್ಯವು ಧರ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇದೆ ಮತ್ತು ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು "ಭೂತ-ಯಜ್ಞ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವ ಮೊದಲು, ಅದರ ಮೂರು ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ತಟ್ಟೆ / ಎಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು "ಪರಿಷೇಚನ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಇದನ್ನು ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಆಹುತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಂತರ ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೊಡುಗೆಯು ನಮ್ಮ ತಟ್ಟೆಯಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಹೋಗುವುದರಿಂದ, ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ನಡೆಸುವ “ಭೂತ-ಯಜ್ಞ”.

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಆಹಾರದ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗವನ್ನು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ನೀವು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು (ಬೇಯಿಸಿದ ಆಹಾರವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ನೀವು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿಯೇ ನೀಡಿ). ಅಲ್ಲದೆ, ನೀವು ಪಕ್ಷಿಗೆ -ಬೀಜಗಳು, ಹಸುವಿಗೆ ಹುಲ್ಲು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವಾಗ, ನೀವು ಭೂತ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ಅದರ ಸರಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ನೀವು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಬಹುದು.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞ" ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ 

– 

5. ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞ 

"ಮನುಷ್ಯ" ಎಂಬ ಪದವು "ಮನುವಿನ ವಂಶಸ್ಥ" ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ; ಮನು ಎಂದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮನ್ವಂತರದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಹೊಂದಿರುವ "ವೈವಸ್ವತ ಮನು". ಈ ಪದವು "ಮನಸ್ಸಿನ" (ತರ್ಕ ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕತೆಯ) ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಜೀವಿಗಳು ಎಂದೂ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಗ್ರಹದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಇತರ ಜೀವಿಗಳು "ಪ್ರವೃತ್ತಿ" ಯಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು "ತರ್ಕ ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕತೆಯಿಂದ" ಅಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಮಾನವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ "ತರ್ಕ ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕತೆಯಿಂದ" ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸೀಮಿತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ "ಪ್ರವೃತ್ತಿ" ಯಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ.  

ಭೂತ-ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ನಾವು ಇತರ ಜೀವಿಗಳ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ನಾವು ಸಹ-ಮಾನವರ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬರುವ ಮನುಷ್ಯರ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞದ ಉನ್ನತ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಬರುವವರನ್ನು "ಅತಿಥಿ" (ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು) ಮತ್ತು "ಅಭ್ಯಾಗತ" (ಆಹ್ವಾನದೊಂದಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು) ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರಿಗೆ ಸೇವೆ ಮಾಡುವುದು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ನಚಿಕೇತನ ಕಥೆ (ಕಠ-ಉಪನಿಷತ್ತು) ಅತಿಥಿ ಸೇವೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. 

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ನೀವು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬಹುದು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವಾಗ, ನೀವು ಮನುಷ್ಯ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ಅದರ ಸರಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ನೀವು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಬಹುದು.

"ವೇದಿಕ್-ಟ್ರೈಬ್"ಗೆ ಈ ಐದು ದೈನಂದಿನ ಸರಳ ಯಜ್ಞಗಳ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ನೀವು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. 

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ!

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

Five daily Yajnas

Five daily Yajnas

Introduction

One of the prominent meanings of "yajna" is "worship". In Vedic tradition, Yajna may range from elaborate ritualistic worship in fire-altar, to simple daily practices of catering to one's surroundings.

As a part of daily practice - five Yajnas are performed in the Vedic tradition: Brahma-Yajna, Pitr-Yajna, Deva-Yajna, Bhuta-Yajna and Manushya-Yajna.

Manu smriti says "Teaching others is the Brahma-Yajna; Tarpana (offering water) is the Pitr-Yajna; Homa (the offering into the fire) is the Deva-Yajna; Bali (offering food to other creatures) is the Bhúta-Yajna; giving hospitality to guests is the Manushya-Yajna." (3.70).

Performing these simple Yajnas daily is a form of worshipping the almighty. This not only increases psychological & social well-being, but also help us advance in our spiritual journey.

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on these five daily simple Yajnas.

Our intention is to create enough curiosity in you so that you can study Vedic literature and implement them in your day to day life. 

All the best

Madhwesh K

Vedic Tribe

– 

1. Brahma-Yajna

The term "Brahma" indicates - that which is big. In Vedic tradition, Vedas are called Brahma because knowledge is considered bigger than anything we can acquire. 

The simple ritual of conducting daily Brahma-Yajna is to recite small portions of Vedic scriptures, to remind ourselves of the vastness of the Vedic knowledge and to keep us on the path of learning always. 

Usually, few mantras from all four Vedas, few segments of Vedanta, few shlokas from puranas etc are recited after completing daily Sandhyavandanam.Each time, we learn a new scripture, few slokas or segments from that scripture is added to the daily recitation part of the Brahma-Yajna.

This is one form of worshipping the almighty i.e., via the Vedic knowledge that we acquire.

If you are a beginner in spiritual practice, you may start a daily practice of reciting a few verses of Bhagwad Geeta, Vishnu sahasraNama, Bhagavata Purana and Ishavasya upanishad. While doing so, you may resolve that you are conducting Brahma-Yajna in its simplest form.

This elevates your mind and makes it receptive to spiritual knowledge.

In the next write-up we will discuss "Pitr-Yajna".

Madhwesh K

Vedic Tribe

– 

2. Pitr-Yajna

The term "Pitr" indicates - ancestors and there is a general stigma regarding our interaction with them because it involves the dead & the departed. It may be noted that this term also indicates deities who communicate between us and our ancestors. Nonetheless, a lay person always limits the interaction with “Pitr” to yearly “shraddha” or “pitr-paksha”

In Vedic tradition however, a simple ritual of offering water (tarpana) is part of daily practice and this is called “Pitr-Yajna”. 

According to dharma-shastras, there are many ways of conducting Pitr-Yajna; e.g. procreation, serving daily meals to those who walk the path of vedic knowledge, conducting yearly “shraddha”, performing specific rituals in pirt-paksha…etc. All these are intended towards continuation of the human race, creating social well-being and ensuring respect to the contributions of our ancestors for generations to come. Ultimately this is also one of the forms of worshiping the almighty.

If you are a beginner in spiritual practice, you may start a daily practice of remembering contributions of our ancestors and weekly or monthly practice of feeding the needy. While doing so, you may resolve that you are conducting Pitr-Yajna in its simplest form.

In the next write-up we will discuss "Deva-Yajna".

Madhwesh K

Vedic Tribe

– 

3. Deva-Yajna

The term “Deva” indicates playfulness, illumination…etc. In Vedic tradition, the whole cosmos is a playful activity of devas and we progress in our spiritual journey under light of their knowledge. Every Rig-veda mantra is dedicated to a specific “deva” and there are 33 such major deities. Out of them three are identified for the daily Deva-Yajna: Surya, Agni & Prajapati.

In Deva-Yajna, “ahuti” (oblation) is offered to the said three devas via physical fire and their illuminative knowledge, aura, strength…etc are sought. This process is part of an elaborate “agni-karya” (interaction with “agni” during a lifetime) and even today we can find those who have this “deeksha” (resolution called “agni-hotra”).

Vedic tradition mandates a systematic initiation into “agni-karya” and warns of counter-productive implications in case of lapses. Hence, only those who are initiated follow agni-karya and hence the practice is lost among lay people.

Nonetheless, due to simplification by learned scholars these practices are invariably present in daily practices of lay people: e.g. offering oil to the lamps in temple, offering sesame seeds in fire to “shani-deva”, conducting homa like “gana-homa”…etc

If you are a beginner in spiritual practice, you may start by offering oil to lamps in temples daily and also conducting homa at home on auspicious days. While doing so, you may resolve that you are conducting Deva-Yajna in its simplest form. This enables you to absorb the qualities of devas and progress both in your external & internal journey. 

In the next write-up we will discuss "Bhuta-Yajna".

Madhwesh K

Vedic Tribe

– 

4. Bhoota-Yajna

The term “bhoota” indicates “being” (non-living beings like pancha-maha-bhootas and living beings like sentients). Sentient beings around us are further classified into “sthira” (eg. plants) and “chara” (eg. animals). 

Offering food..etc to all the sentient beings is part of a larger duty under dharma-shastras. A specific duty of offering a part of our food to other sentient beings is also there in dharma shastras and this specific duty is called “bhoota-yajna”.

In Vedic tradition, before consuming the food, three small portions of it are separated and kept beside the plate / leaf (traditionally it is called “parishechana”). This is not offered in fire but is later directly fed to animals. Since this offer is directly from our plate, it helps us develop a sense of belongingness with all other living creatures. This is the “Bhoota-Yajna” which is conducted on a daily basis.

If you are a beginner in spiritual practice, you may start by sharing a small part of your food to other animals (since cooked food is unnatural for most of the animals, it is preferred you keep this to a minimum). Also, you may develop a habit of offering bird-seeds, cow-grass…etc. While doing so, you may resolve that you are conducting Bhoota-Yajna in its simplest form.

In the next write-up we will discuss "Manushya-Yajna".

Madhwesh K

Vedic Tribe 

--- 

5. Manushya-yajna

The term “Manushya” indicates - descendant of “Manu” i.e. the one incharge of the current manvantara “Vaivaswatha Manu”. It also indicates - those creatures which are driven by “manas” (mind made of logic & reasoning). All other creatures on this planet are driven by “instinct” and not by “logic & reasoning”. On the other hand, humans are largely driven by “logic & reasoning” and to a limited extent by “instinct”. 

In Bhuta-Yajna, we serve other creatures and in Manushya-Yajna we serve fellow human beings.

In Vedic tradition, serving the guests is the higher form of Manushya-Yajna. Guest is classified into “athihi” (the one who visits without invitation) and “abhyagatha” (the one who visits with invitation). Serving those who visit without invitation is considered the highest form of Manushya-Yajna. In Vedic tradition, the story of Nachiketa (in Katha-Upanishad) highlights the importance of serving “athithi” and warns of consequences in lapse. 

If you are a beginner in spiritual practice, you may invite the needy on a weekly basis and serve food & other essentials as per your ability. While doing so, you may resolve that you are conducting Manushya-Yajna in its simplest form.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on five daily simple Yajnas.

Our intention is to create enough curiosity in you so that you can study Vedic literature and implement them in your day to day life. 

All the best

Madhwesh K

Vedic Tribe

–