Six meditation techniques directly from Yoga Sutras - for beginners

Monday, February 19, 2024

"ಕಾಮ"ದ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು

"ಕಾಮ"ದ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು

ಪರಿಚಯ

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ಸ್ಮೃತಿ" ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು: "ಧರ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರ, ಅರ್ಥ ಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಾಮ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ ಶಾಸ್ತ್ರ".

"ಧರ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರ" ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ (ಉದಾ. ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯ ಸ್ಮೃತಿ); "ಅರ್ಥ ಶಾಸ್ತ್ರ" ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದವುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ (ಉದಾ. ಕೌಟಿಲ್ಯನ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ); "ಕಾಮ ಶಾಸ್ತ್ರ" ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳ ತೃಪ್ತಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ (ಉದಾ. ವಾತ್ಸಯನನ ಕಾಮ ಸೂತ್ರ); ಮತ್ತು "ಮೋಕ್ಷ ಶಾಸ್ತ್ರ" ವಿಮೋಚನೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ (ಉದಾ. ಬಾದರಾಯಣರ ಬ್ರಹ್ಮ ಸೂತ್ರ). ಮೊದಲ ಮೂರು ಇಹಕ್ಕೆ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲಕ್ಕೆ) ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೆಯದು ಪರಕ್ಕೆ (ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ) ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಒಟ್ಟಾಗಿ "ಪುರುಷಾರ್ಥ" (ಜೀವನದ ಉದ್ದೇಶಗಳು) ಆಗುತ್ತವೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, "ಕಾಮ" ಪದವು ಲೈಂಗಿಕ ಕಾಮನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದ "ಲೋಲುಪ" ಎಂದು. ಕಾಮವು ಲೋಲುಪ ಆದಾಗ ಅದು ಅರಿಷಡ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ (ಆರು ಶತ್ರುಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ) ಸೇರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, "ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯ".

ಆದ್ದರಿಂದ "ಕಾಮ" ವನ್ನು ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ನೋಡಬಹುದು: (1) ಸಹಜ ಬಯಕೆ ಮತ್ತು (2) ಲೋಲುಪತೆ. 

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಕಾಮದ ಈ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಮದ ಮೊದಲ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾದ ಸಹಜ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ವೈದಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. "ಕಾಮ" ಪುರುಷಾರ್ಥದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ

ಪುರುಷಾರ್ಥದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ "ಕಾಮ" ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ ("ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಕಾಮ, ಮೋಕ್ಷ")

ಕಾಮ ಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ, ವಾತ್ಸಯನನು ಕಾಮವನ್ನು ಪುರುಷಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು "ಕಾಮ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. ಅರ್ಥಕ್ಕಿಂತ (ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗಿಂತ) ಧರ್ಮ (ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆ) ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥವು ಕಾಮಕ್ಕಿಂತ (ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳಿಗಿಂತ) ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾತ್ಸಾಯನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಧರ್ಮದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ಸಾಧಕರು ತಮ್ಮ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ಈ ಸದಾಚಾರವು ನೈತಿಕತೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.

ವೇದಗಳ ಆದಿಭೌತಿಕ ಅರ್ಥವು "ತ್ರಿವರ್ಗ" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೊದಲ ಮೂರು ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳಿಗೆ (ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಕಾಮಗಳಿಗೆ) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ವೇದಗಳ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಅರ್ಥವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಪವರ್ಗವಾದ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧಕನು ಧರ್ಮದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ ಇರುವವರೆಗೂ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳ ನೆರವೇರಿಕೆಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. 

ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಾಗಿ, ನೀವು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಕಾಮ"ದ ಎರಡನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾದ ಲೋಲುಪತೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

2. “ಕಾಮ" ಲೋಲುಪತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ

ಕಾಮವು ಲೋಲುಪತೆ ಆಗಿರುವಾಗ ಅದು ಅರಿಷಡ್ವರ್ಗಗಳ (ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಏಳು ಶತ್ರುಗಳ) ನಡುವೆ ಮೊದಲ ಶತ್ರುವಾಗುತ್ತದೆ (ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯ).

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಆರು ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳ ನೆರವೇರಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು "ಕಾಮ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. (4.19, 5.23, 5.26, 7.11, 17.5 and 17.6). ಆದರೆ ಅವನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಲೋಲುಪತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಕಾಮ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ (12.12). ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ನೂರಾರು ಆಸೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು, ಲೋಲುಪತೆ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಧದಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ಮಾನವರು ತಮ್ಮ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯದ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಮಾನವರು ಸದಾಚಾರ / ನ್ಯಾಯದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಹೊರಗೆ (ಅಂದರೆ, "ಧರ್ಮ" ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಹೊರಗೆ) ತಮ್ಮ ಲೈಂಗಿಕ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಆಗ ಕಾಮವನ್ನು "ಲೋಲುಪತೆ" ಎಂದು ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, ಸದಾ ಲೋಲುಪತೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡವರು ದುಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವಿಮೋಚನೆಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತಾರೆ. (12.19 & 20)

ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧಕರು "ಧರ್ಮ"ದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಹೊರಗೆ ಇರುವ ಲೋಲುಪತೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು. ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಾಗಿ, ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಓದಬಹುದು.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಕಾಮದ ಈ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಕುರಿತು ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್




Two perspectives of "kāma"

Two perspectives of "kāma"

Introduction

In Vedic tradition, “smruti” can be classified into: “Dharma Shastra, Artha Shastra, Kama Shastra and Moksha Shastra”.

“Dharma Shastra” indicates the scriptures dedicated to right conduct (E.g. Yajnavalkya Smruti); “Artha Shastra” indicates the ones dedicated to resources (E.g. Kautilya’s Artha Shastra); “Kāma Shastra” dedicated to satisfaction of desires(E.g. Vatsayana’s Kāma Sutra); and “Moksha Shastra” dedicated to liberation (E.g. Badarayana’s Brahma Sutra). While the first three pertain to “iha” (here & now) and fourth pertains to “para” (afterworld). All four put together become “purushartha” (objectives of life).

It should also be noted that in common parlance, “kāma” indicates lust. The specific Sanskrit word for lust is “lolupa”. When “kāma” is “lolupa” it is one of the “arishadvarga” (six enemies for spiritual growth). I.e., “Kāma, Krodha, Lobha, Moha, Mada, Matsarya” (lust, anger, greed, attachment, pride, envy).

So “Kāma” can be seen from two perspectives: (1) desire and (2) “lust”. Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on these two perspectives of “Kāma”.

In our next write up we will discuss the first perspective of “Kāma” as desire.

Our intention is to inspire you to study literature in Vedic tradition and adopt them in your day to day life.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

1. “Kāma” as “purushartha”

“Kāma” when seen from purushartha’s perspective, takes the third position (“Dharma, Artha, Kāma, Moksha”)

In the Kama Sutra, Vatsayana addresses “kāma” as one of the “purushartha” and uses the term “kāma” to indicate desire in wide connotation. He suggests that “dharma” (right conduct) is better than “artha” (resources) and “artha” is better than “Kāma” (fulfillment of desires).

In Vedic tradition, fulfillment of one’s desire is allowed within the larger framework of “dharma”. I.e., one should fulfill his / her desire by the right conduct. Righteousness is part of morality as explained in Dharma Shastras.

The “Adibhautika” meaning of Vedas (i.e., meaning of Vedas in physical realm) is completely dedicated to first three purusharthas called “trivarga” (“Dharma, Artha, Kama”). Whereas “Adhyatma” meaning of Vedas (i.e., meaning in the spiritual realm) is completely dedicated to "apavarga" i.e. "moksha”/liberation.

Hence, a spiritual practitioner striving for liberation need not shy away from fulfillment of desires as long as it is within the framework of “dharma”. For further understanding, one may read Chapter 4 of Bhagavad Gita.

In our next write up we will discuss the second perspective of “Kāma” as lust.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

2. “Kāma” as “lolupa”

When “kāma” is “lolupa” (lust) it becomes the first enemy of spiritual growth among “arishadvarga” (seven enemies of spiritual growth). I.e., “Kāma, Krodha, Lobha, Moha, Mada, Matsarya” (lust, anger, greed, attachment, pride, envy).

In Bhagavad Gita, Lord Krishna uses the word “kāma” to indicate fulfillment of desires in six shlokas (4.19, 5.23, 5.26, 7.11, 17.5 and 17.6). Whereas he uses the word to indicate lust in only one shloka (12.12) wherein he says - while tied to hundreds of desires, and driven by lust and anger, humans strive to accumulate wealth by unjust means, all for the gratification of their senses. 

When humans strive to satisfy their sensual desires, outside the framework of righteousness / just-means (i.e., outside the framework of “dharma”), then “kāma” is seen as “lolupa” (lust). Lord Krishna says, those who indulge in lust in one life will be born again among the devilish humans and the loop continues devoiding them of liberation (12.19 & 20)

Hence, a spiritual practitioner striving for liberation, must avoid gratification of sensual desires outside the framework of “dharma”. For further understanding, one may read Chapter 12 of Bhagavad Gita.

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on two perspectives of “Kāma”.

Our intention is to inspire you to study literature in Vedic tradition and adopt them in your day to day life.

Madhwesh K
Vedic Tribe


Friday, February 16, 2024

Five causes of suffering according to Yoga Darshana

Five causes of suffering according to Yoga Darshana

Introduction

All the schools of Vedic & non-vedic thought - acknowledge the brute fact that all the living creatures are experiencing the "suffering" in various forms and in various degrees.

In Buddhism, the worldly affair ("samsara") itself is the cause of suffering. In Jainism and Vedanta, the karmic-cycle is the cause of suffering.

In Yoga Darshana, this suffering is called "klesha" and it has five causes: Avidya (ignorance), Asmita (pride), Raga (attachment), Dvesha (aversion) and Abhinivesha (fear of death).

"Klesha" prevents the mind from evolving into a fertile ground for spiritual growth. 

With the right spiritual practice, "sadhaka" removes these five causes and progresses in his / her spiritual journey.

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on "Five causes of suffering according to Yoga Darshana".

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and implement them in your day to day life.

In our next write-up we will discuss the first cause "Avidya" (ignorance)

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

1. Avidya (ignorance)

In Vedic tradition, "Vidya" (spiritual knowledge) produces "nishcaya jnana" (fixity on absolute truth). 

On the other hand, "Avidya" (lack of spiritual knowledge), produces "anishchaya jnana" (unhinged opinions about the truth). 

For example, when we suffer unexpected moral or natural evil, we ask “why me?”. This question comes from the ignorance of spiritual knowledge about the karmic-cycle and our own unhinged opinions about worldly affairs. Once we acquire “Vidya”, we discern our own karmic residues and accept the responsibility for the present situation. This “Vidya” reduces or even removes the suffering as we face up to the world with “nischaya jnana”.

In Yogic tradition, study of scriptures in Vedic tradition is recommended to cultivate "Vidya" and eliminate "anishchaya jnana".

If you are a beginner in spiritual practice, you may start your study with simple scriptures like Bhagavad Gita, Yoga Sutra etc. This will help you to cultivate the habit of continuously acquiring "Vidya" and gradually progress in your spiritual journey.

In our next write-up we will discuss the second cause of suffering "asmita" (pride).

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

2. Asmita (Pride)

In the yogic tradition, "Ahankara" is self-awareness, "Asmita" is pride and "Swanuraga" is narcissism.

An individual's view of oneself can range from simple self awareness to a complex pride and also to the destructive narcissism. Self awareness is part of "sattvika guna", pride is part of "rajasa guna" and narcissism is part of "tamasa guna". 

Self awareness ("Ahankara") is an essential aspect of survival. In Yogic tradition, it is observed as part of deep meditative practice.

Pride ("asmita") is also essential to create wellbeing at the social level but at the individual level, the “sadhaka” should endeavor to remove it. Because pride is one of the causes of an individual's suffering. Pride creates a self-image and any damage to this image causes mental agony.

Narcissism (“swanuraga”) along with psychopathy and machiavellianism makes “dark triad” as defined in contemporary psychology. Since narcissism benefits the self by force at the expense of others, it should be completely removed both at the individual & social level.

A daily meditative practice of observing our tendencies towards pride helps us to gradually remove it from our unconscious mind.

In our third write-up, we will discuss third cause of suffering “raga” (attachment)

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

3. Raga (attachment)

Humans are social animals and a bonding within the society is a key factor in the survival & procreation of humankind. 

The cognitive evolution in human beings has enabled the mind to turn a simple thought into a complex emotion. 

One of such simple thoughts is “love / affection” which often becomes a complex emotion i.e, “attachment”. While simple love / affection is enough for a fulfilling life, we unconsciously turn it into a complex attachment which creates a miserable life.

In Vedic tradition, love and affection is celebrated but attachment is discouraged. 

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says that - continuous contemplation of a thing leads to attachment; attachment leads to desire; desire leads to anger; anger leads to clouded mind; a clouded mind becomes incapable of distinguishing right from wrong; then the intellect is destroyed; and ultimately jeevatma loses divinity (2: 62 & 63).

A daily meditative practice of observing our cravings helps us distinguish between our simple thoughts like love / affection and complex emotions like attachment. This enables us to distance ourselves from the things / ideas / humans..etc to which we are attached. 

In our next write-up, we will discuss the fourth cause of suffering “Dvesha” (aversion)

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

4. Dvesha (aversion)

In general parlance, “dvesha” is equated with “hatred”. However, in vedic tradition “raga-dvesha” indicates “attachment - aversion”.

The cognitive evolution in human beings has enabled the mind to turn a simple thought into a complex emotion. 

One of such simple thoughts is “protective avoidance” which often becomes a complex emotion i.e, “aversion”. While simple “protective avoidance” is enough for safety in life, we unconsciously turn it into a complex aversion which creates misery in life.

In Vedic tradition “protective avoidance” is encouraged but “aversion” is discouraged. 

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says that it is natural for senses to experience attachment & aversion. But they are foes and should be avoided. (3.34)

A daily meditative practice of observing our likes & dislikes helps us distinguish between an essential protective-avoidance and a complex emotion like aversion. This enables us to enhance our ability to face-up-to the world and perform our duties irrespective of unnecessary aversions.

In our next write-up, we will discuss the fifth cause of suffering “Abhinivesha” (fear of death)

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

5. Abhinivesha (fear of death)

One of the fundamental questions of philosophy in all of human history has been the question on life after death. 

In non-religious / secular philosophy, most philosophers take the position of negating life after death. However, some hold that the life-essence continues its journey in the cosmos in different forms. 

In all the major religious philosophies, life after death is accepted in various forms. In Vedic philosophy, including yogic tradition, transmigration of “jeevatma” is accepted. In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - as a person puts on new garments, giving up the old ones, “jeevatma” accepts new material bodies, giving up the old and useless ones (2.22). Many such metaphors are used in Bhagavad Gita to explain this transmigration of “jeevatma”.

Even for those who study scriptures, the fear of death remains - as the transmigration is not in their direct experience. Hence Vedic tradition suggests using “yukti” (inductive / deductive logic) to discern its proposition on transmigration.

The understanding of scriptures in Vedic tradition and logical thinking should be adopted in meditation - in order to get rid of the fear of death. 

Vedic Tribe is happy to have brought you this introductory series on "Five causes of suffering according to Yoga Darshana".

Our intention is to create enough curiosity in you to study Vedic literature and implement them in your day to day life.

All the best.
Madhwesh K
Vedic Tribe



ಯೋಗ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಐದು ಕಾರಣಗಳು

ಯೋಗ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಐದು ಕಾರಣಗಳು

ಪರಿಚಯ

ಎಲ್ಲಾ ವೈದಿಕ ಮತ್ತು ಅವೈದಿಕ ದರ್ಶನಗಳು - ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳು ದುಃಖವನ್ನು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂಬ ಕಟು ಸತ್ಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಲೌಕಿಕ ಸಂಬಂಧ ("ಸಂಸಾರ") ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಜೈನ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ವೇದಾಂತದಲ್ಲಿ, ಕರ್ಮ-ಚಕ್ರವು ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಯೋಗ ದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಈ ದುಃಖವನ್ನು "ಕ್ಲೇಶ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಐದು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ: ಅವಿದ್ಯಾ (ಅಜ್ಞಾನ), ಅಸ್ಮಿತಾ (ಅಭಿಮಾನ), ರಾಗ (ಅಂಟು), ದ್ವೇಷ (ವಿರಾಗತೆ) ಮತ್ತು ಅಭಿನಿವೇಶ (ಸಾವಿನ ಭಯ).

ಕ್ಲೇಶವು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಫಲವತ್ತಾದ ನೆಲವಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ತಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಸರಿಯಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ, ಸಾಧಕರು ಈ ಐದು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ.

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಯೋಗ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಐದು ಕಾರಣಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಅವಿದ್ಯೆ" (ಅಜ್ಞಾನ) ಎಂಬ ಮೊದಲ ಕಾರಣವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ


ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ಅವಿದ್ಯಾ (ಅಜ್ಞಾನ)

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ವಿದ್ಯಾ" (ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನ) ನಿಶ್ಚಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು (ಸಂಪೂರ್ಣ ಸತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು) ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 

ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, "ಅವಿದ್ಯಾ" (ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಕೊರತೆ), ಅನಿಶ್ಚಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು (ಸತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು) ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಾವು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ನೈತಿಕ ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ದುಃಖವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದಾಗ, ನಾವು "ನನಗೇ ಏಕೆ ಹೀಗೆ?" ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತೇವೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಕರ್ಮ-ಚಕ್ರದ ಬಗೆಗಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಅಭಾವದಿಂದ ಮತ್ತು ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ನಾವು "ವಿದ್ಯಾ"ವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರೆ, ನಾವು ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಕರ್ಮದ ಫಲಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಈ "ವಿದ್ಯಾ" ನಾವು ಜಗತ್ತನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಆಗುವ ದುಃಖವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೆಗೆದೂಹಾಕುತ್ತದೆ 

ಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ವಿದ್ಯಾ"ವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಮತ್ತು ಅನಿಶ್ಚಯ ಜ್ಞಾನ ವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 

ನೀವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ಭಗವದ್ಗೀತೆ, ಯೋಗ ಸೂತ್ರ ಮುಂತಾದ ಸರಳ ಗ್ರಂಥಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು. ಇದು ನಿರಂತರವಾಗಿ "ವಿದ್ಯಾ"ವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು "ಅಸ್ಮಿತಾ" (ಅಭಿಮಾನ) ಎಂಬ ಎರಡನೇ ಕಾರಣವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

2. ಅಸ್ಮಿತಾ (ಅಭಿಮಾನ)

ಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಅಹಂಕಾರ ಎಂಬುದು "ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವು"; ಅಸ್ಮಿತಾ ಎಂಬುದು "ತನ್ನ ಬಗೆಗಿನ ಅಭಿಮಾನ"; ಮತ್ತು ಸ್ವಾನುರಾಗ ಎಂಬುದು "ತನ್ನ ಬಗೆಗಿನ ದುರಭಿಮಾನ" ಆಗಿದೆ.

ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಸರಳವಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವಿನಿಂದ, ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಅಭಿಮಾನದವರೆಗು ಮತ್ತು ವಿನಾಶಕಾರಿಯಾದ ದುರಭಿಮಾನದವರೆಗೂ ಇರಬಹುದು. ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವು "ಸಾತ್ವಿಕ ಗುಣ"ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಅಭಿಮಾನವು "ರಾಜಸ ಗುಣ"ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದುರಭಿಮಾನವು "ತಾಮಸ ಗುಣ" ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. 

ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಆಳವಾದ ಧ್ಯಾನ ಅಭ್ಯಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿ ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಭಿಮಾನವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಆದರೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಸಾಧಕರು ಅಭಿಮಾನವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಅಭಿಮಾನವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತನ್ನತನದ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಧಕ್ಕೆ ಬಂದರೂ ಮಾನಸಿಕ ದುಃಖ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

ಸ್ವಾನುರಾಗವು, ಇತರ ಮನೋವಿಕಾರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಮಕಾಲೀನ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದಂತೆ "ಡಾರ್ಕ್ ಟ್ರೈಡ್" ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾನುರಾಗವು ಇತರರ ನಷ್ಟದಿಂದ ತನಗೆ ಲಾಭವುಂಟುಮಾಡುವುದರಿಂದ, ಅದನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡೆದುಹಾಕಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಅಭಿಮಾನದ ಕಡೆಗಿನ ನಮ್ಮ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸವು ನಮ್ಮ ಸುಪ್ತ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕ್ರಮೇಣ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, "ರಾಗ" (ಅಂಟು) ಎಂಬ ಮೂರನೇ ಕಾರಣವನ್ನು ನಾವು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

3. ರಾಗ (ಅಂಟು)

ಮಾನವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದೊಳಗಿನ ಭಾಂದವ್ಯವು ಮಾನವಕುಲದ ಉಳಿವು ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. 

ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿರುವ "ಅರಿವಿನ ವಿಕಸನ"ವು ಸರಳವಾದ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಭಾವನೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸಿದೆ. 

ಅಂತಹ ಸರಳ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ "ಪ್ರೀತಿ / ವಾತ್ಸಲ್ಯ" ಇದು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಭಾವನೆಯಾಗಿ, ಅಂದರೆ ಅಂಟಿನ ಸ್ವಾಮ್ಯಸೂಚಕತೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಸರಳವಾದ ಪ್ರೀತಿ / ವಾತ್ಸಲ್ಯವು ಒಂದು ಸಾರ್ಥಕ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಾಕು, ಆದರೆ ನಾವು ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಅದನ್ನು ಅಂಟಿನ ಸ್ವಾಮ್ಯಸೂಚಕತೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ದುಃಖಿತರಾಗಿದ್ದೇವೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೇರಳವಾದ ಪುಷ್ಟಿ ಇದೆ, ಆದರೆ ಅಂಟಿನ ಸ್ವಾಮ್ಯಸೂಚಕತೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಒಂದು ವಿಷಯದ ನಿರಂತರ ಚಿಂತನೆಯು ಅಂಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ಅಂಟು ಬಯಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ಬಯಕೆ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ಕೋಪವು ಮೋಡ ಕವಿದ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ಮೋಡ ಕವಿದ ಮನಸ್ಸು ಸರಿ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ; ಆಗ ಬುದ್ಧಿ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಜೀವಾತ್ಮ ಪ್ರಕಾಶವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ (2: 62 & 63).

ನಮ್ಮ ಕಡುಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸವು ಪ್ರೀತಿ / ವಾತ್ಸಲ್ಯದಂತಹ ನಮ್ಮ ಸರಳ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಟಿನಂತಹಾ ಸಂಕೀರ್ಣ ಭಾವನೆಗಳ ನಡುವೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಂಟಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದುಃಖದಿಂದ ದೂರವಿರಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ 

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, "ದ್ವೇಷ" (ವಿರಾಗತೆ) ಎಂಬ ನಾಲ್ಕನೇ ಕಾರಣವನ್ನು ನಾವು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್


— 

4. ದ್ವೇಷ (ವಿರಾಗತೆ)

ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, "ದ್ವೇಷ" ವನ್ನು "hatred" ಎಂದು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ವೈದಿಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ರಾಗ-ದ್ವೇಷ" ಎಂದರೆ "ರಾಗ-ವಿರಾಗತೆ" ಎಂದು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿರುವ "ಅರಿವಿನ ವಿಕಸನ"ವು ಸರಳವಾದ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಭಾವನೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸಿದೆ. 

ಅಂತಹ ಸರಳ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ "ಸಹಜ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕತೆ" ಸಂಕೀರ್ಣ ಭಾವನೆಯಾದ "ವಿರಾಗತೆ" ಆಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ. ಸರಳವಾದ ಸಹಜ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕತೆ ಒಂದು ಸುರಕ್ಷಿತ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಾಕು, ಆದರೆ ನಾವು ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಅದನ್ನು ವಿರಾಗತೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ದುಃಖಿತರಾಗಿದ್ದೇವೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಸಹಜ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಹೇರಳವಾದ ಪುಷ್ಟಿ ಇದೆ, ಆದರೆ ವಿರಾಗವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ರಾಗ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದು ಒಂದು ಸಹಜ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅವು ಶತ್ರುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. (3.34)

ನಮ್ಮ ಇಷ್ಟಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅನಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸವು ನಮಗೆ ಸಹಜವಾದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕತೆ ಮತ್ತು ವಿರಾಗತೆಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವ ನಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಅನಗತ್ಯ ವಿರಾಗಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ನಮಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು "ಅಭಿನಿವೇಶ" (ಸಾವಿನ ಭಯ) ಎಂಬ ಐದನೇ ಕಾರಣವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

5. ಅಭಿನಿವೇಶ (ಸಾವಿನ ಭಯ)

ಮಾನವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾವಿನ ನಂತರದ ಏನಿದೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ. 

ಧಾರ್ಮಿಕವಲ್ಲದ / ಜಾತ್ಯತೀತ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಾವಿನ ನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಜೀವ-ಸತ್ವವು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೆಲವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. 

ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾವಿನ ನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, "ಜೀವಾತ್ಮ" ದ ಜನ್ಮಾಂತರಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಹಳೆಯದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದಂತೆ, "ಜೀವಾತ್ಮ" ಹೊಸ ಭೌತಿಕ ದೇಹಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾದವುಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತದೆ. (2.22). ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ "ಜೀವಾತ್ಮ" ದ ಈ ಜನ್ಮಾಂತರಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಇಂತಹ ಅನೇಕ ರೂಪಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.

ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಪಂಡಿತರಿಗೂ ಸಾವಿನ ಭಯ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಭವದಲ್ಲಿ ಜನ್ಮಾಂತರಗಳನ್ನು ಕಂಡಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ.. ಆದ್ದರಿಂದ ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವು "ಯುಕ್ತಿ" (ಇಂಡಕ್ಟಿವ್ / ಡಿಡಕ್ಟಿವ್ ಲಾಜಿಕ್) ಅನ್ನು ಜನ್ಮಾಂತರದ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯನ್ನು ವಿವೇಚಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಂಥಗಳ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು - ಇದರಿಂದ ಸಾವಿನ ಭಯವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. 

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಯೋಗ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಐದು ಕಾರಣಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್




Saturday, February 10, 2024

Seven step meditation in Bhagavad Gita

Introduction

In Bhagavad Gita’s Chapter 3, 4 & 5, Lord Krishna emphasizes on productive detachment. I.e., performing action profeciently & intensely and yet detaching from the results. In other words, “process oriented action with detachment” is recommended over “goal oriented action with attachment”. In a nutshell it is “karma-yoga” coupled with “sanyasa-yoga”.

Though one achieves karma-yoga to some extent, the mind remains to be the biggest deterrent for further spiritual progress. Hence, in the next chapter (6th), Lord Krishna addresses the “mind”.

In Vedic tradition, the sixth chapter of Bhagavad Gita is called "Dhyana Yoga”. The term “dhyana” is derived from “dhya” which means to contemplate, meditate or think - which are the focused states of mind.

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - mind is both an enemy and a friend. To turn the mind into a friend - he prescribes a deliberate practice of meditation (verses 6.10 to 6.15)

The reason for the prescription of a deliberate practice - is that mind is not easy to regulate. Irrespective of our resolution to meditate, the mind wanders away easily. Hence, Krishna suggests: (1) Seclusion, (2) sanctified place, (3) vow of celibacy, (4) appropriate seat, (5) comfortable posture, (6) fixed gaze and (7) one pointed concentration - as the code for deliberate practice of meditation.

Lord Krishna says - that the tranquility in meditation helps “sadhaka” in transcending “karma yoga” itself (6.3). 

Vedic Tribe is happy to bring you this introductory series on “seven step meditation” in Bhagavad Gita.

Our goal is to inspire you to study Vedic literature and adopt them in your day-to-day practice.

In our next write-up, we will present the first step “seclusion”.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

1. Seclusion

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - those who wish to achieve tranquility in meditation, must reside in seclusion (6.10).

In popular culture, residing in seclusion is romanticized and is presented as an ideal way of life for the wise & enlightened. But, in reality, survival in seclusion is highly difficult for someone who is used to social comforts. 

Seclusion immediately removes all external cues from the senses and it may seem as an ideal way to sit & meditate. However, in the absence of external cues the mind often enters a panic mode and meditation becomes impossible.

Hence, “sadhaka” should allow the mind to acclimatize to seclusion and then initiate meditative practices. The best way to start is to reside for 5-10 days in an “ashram” far from civilization and take a vow of silence. The purpose should be to acclimatize to seclusion and not to achieve a meditative state of mind.

Once the mind is acclimatized to seclusion, one may move to the next step - creating a sanctified place. We will discuss the same in our next write-up.

Madhwesh K
Vedic Tribe
 
— 

2. Creating a sanctified place

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - to meditate, one must prepare a seat in a sanctified place (“shuchau deshe”) (6.11).

“Shaucha” indicates cleanliness, clearness and purity. 

Cleanliness of a place can be achieved by physically cleaning it; clearness of that place can be achieved by performing verbal actions; and purity can be achieved by mental actions at that place.

Before meditation, physically cleaning the place is essential. In addition, clearing the place of adverse energies by chanting mantras and also purifying the place by mentally consecrating the almighty - are also essential.

Chanting shanti mantras from Vedas or dhyana slokas from specific traditions - verbally clears the place of any adverse energies in the place of meditation. Similarly, observing the presence of almighty in the place of meditation through mental focus brings purity to such a place.

Once our mind is acclimatized to seclusion and the place of meditation is ready - sadhaka can move on to the most important preparatory step “celibacy”. We will discuss the same in our next write-up

Madhwesh K
Vedic Tribe


3. Vow of celibacy

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - for deliberation meditation practice, one must take vow of celibacy (“brahmachari vrata”) (6.14)

In Tantra Shastras, seven major energy centers in the human body are recognized. The lower three are “muladhara, swadhishtana & manipura”. The upper three are “sahasrara, ajna & vishuddhi”. The middle one is “anahatha”. 

“Anahata” (situated at the height of thymus gland) is the major center because raising the life energies above this level is a herculean task. At the same time, raising them upto “Anahata” is relatively a simple task.

The life energies which have been raised upto “anahata” can easily slide downwards due to many reasons: engaging sexual activities, consuming tamasic food, excessive sleep…etc.

For deliberate meditation practice (as suggested by Lord Krishna), it is essential to bring life energies upto the level of “anahata” and then strive to raise it further. Any sexual activity will make life energies slide downwards and the spiritual progress is deferred (“thirodhana”).

A vow of celibacy before initiating deliberate meditation will ensure that the “sadhaka” achieves the intended goal without any “thirodhana”.

In the next write up, we will discuss “appropriate seat” for meditation.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

4. Appropriate seat

In Bhagavad Gita, Lord Krishna prescribes - “darbha” grass, deer skin, and a cloth as the appropriate seat for meditation. (6.11)

“Darbha” / “Kusha” grass is scientifically known as “desmostachya bipinnata”. It is also an ayurvedic herb used to treat skin diseases, improve lactation in women…etc. In puranas it is considered to have born from Lord Vishnu's hair. It plays an essential part in all Vedic rituals. Hence, a seat made of “darbha” is considered the most sacred in Vedic tradition.

Use of deer skin however, is not legal anymore in India due to excessive hunting of wildlife. However, in ancient India where the wildlife was plentiful, skin of deer, elephant, tiger…etc were used by ascetics due to their varied benefits. For example, using a deer skin seat for meditation would repel snakes & other creatures, ensuing bodily safety. 

It should be noted that in Vedic tradition “pratyamnaya” (alternatives) are always allowed and hence, instead of deer skin, silk cloth can be used for the seat.

Finally using a cotton cloth cover for the seat will enable “satvik” tendencies in the “sadhaka” while practicing deliberation meditation.

In the next write-up, we will discuss “comfortable posture”.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

5. Comfortable posture

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - for meditation, one must hold the body, neck, and head firmly in a straight line. (6.13)

“Ardha Padmasana” is the easiest and the most comfortable posture where the straight line of body, neck & head can be firmly held for a long time. While“Padmasana”, “Vajrasana”...etc also help in achieving this, they cannot be held for a long time in case of beginners. 

In modern physiology, holding the body, neck & head in a straight line is considered as a “good posture”. Many researchers have suggested that holding “good posture” for a long period of time improves both physical & mental health.

In yogic tradition, holding this “good posture” is considered as a key to access higher planes of creation.

Nonetheless, holding this “good posture” is essential for meditation as prescribed by Lord Krishna.

In our next write up, we will discuss “fixed gaze”.

Madhwesh K
Vedic Tribe

— 

6. Fixed gaze

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - in meditation, gaze should be at the tip of the nose and eyes should not be allowed to be wandered away. (6.13)

In Hatha Yoga tradition, “Nasikagra Mudra” or “Nasikagra Drishti Mudra” is performed by keeping the eyes open (see “Gheranda Samhita”). For the beginners, the thumb is used to direct the eyes towards the tip of the nose. For intermediate practitioners, it is suggested to keep the gaze at the tip of the nose without any external help. This mudra helps us to practice the gaze as Krishna suggests in Bhagavad Gita.

In mudra of Hatha Yoga, the eyes are kept open for practice, whereas in Gita's deliberate meditation, the eyelids are kept closed & gaze is concentrated on the tip of the nose. This practice in meditation is difficult and hence it is suggested to practice mudra first & then attempt the same.

In the beginning one will observe that deliberately gazing at the tip of the nose brings focus to the mind mechanically. But as the mind wanders away, the gaze also move away from the center. As and when such movement occurs, one needs to bring back the gaze thereby deliberately bringing back the focus to mind.

This deliberate practice lays the foundation for the final step of the meditation “one pointed concentration”, which we shall discuss in the next write-up.

Madhwesh K
Vedic Tribe


— 

7. One pointed concentration

In Bhagavad Gita, Lord Krishna says - with the help of a disciplined mind absorbed in almighty, a yogi attains nirvana. (6.15)

In different meditation methods, the mind is focused on different objects or ideas (ex: on breath, on life energies, on physical sensations, on a lamp…etc). However, Krishna prescribes a meditation where the mind is focused on the universal consciousness (i.e., almighty)

This universal consciousness is both immanent and transcendent; ie., it is present within all aspects of creation and yet is beyond this creation. In meditation, the mind must be focused on this attribute of the almighty; i.e., mind should be completely engaged in contemplating & observing both immanent & transcendent attributes of the almighty.

There are many Vedic mantras and suktas which help us observe these attributes; ex: Gayatri mantra, Purusha sukta…etc. While meditating, the meaning of these mantras can be contemplated coupled with observing our own experience of the creation. This will help in keeping the mind completely absorbed in almighty. Consequently the “sadhaka” accumulates enough “jeeva-samskara” so that the original essence of jeevatma blossoms (“nirvana”) and it unifies with the almighty (“moksha”).

Vedic Tribe is happy to have brought this series on seven step meditation in Bhagavad Gita.

Our goal is to inspire you to study Vedic literature and adopt them in your day-to-day practice.

All the best

Madhwesh K
Vedic Tribe

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಿಂದ ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಏಳು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು


ಪರಿಚಯ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಅಧ್ಯಾಯ 3, 4 ಮತ್ತು 5 ರಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಕರ್ಮಯೋಗಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯ ಸನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ, ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಮತ್ತು ತೀವ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಫಲಕ್ಕೆ ಅಂಟು ಕೊಳ್ಳದೇ ಇರುವುದು. ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಗುರಿ-ಆಧಾರಿತ ಅಂಟು-ಕರ್ಮಕ್ಕಿಂತಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ-ಆಧಾರಿತ ನಿರ್ಲೇಪ-ಕರ್ಮವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 

ಒಬ್ಬನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕರ್ಮ-ಯೋಗವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರೂ, ಮುಂದಿನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಮನಸ್ಸು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರತಿಬಂಧಕವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ (6 ನೇ), ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಧ್ಯಾನಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಆರನೇ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು "ಧ್ಯಾನ ಯೋಗ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಧ್ಯಾನ" ಎಂಬ ಪದವು "ಧ್ಯಾ" ದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದರರ್ಥ ಯೋಚಿಸುವುದು, ಧ್ಯಾನಿಸುವುದು ಅಥವಾ ನಿಧಿಧ್ಯಾನಿಸುವುದು. ಇವು ಮನಸ್ಸಿನ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಗಳಾಗಿವೆ.

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಮನಸ್ಸು ಶತ್ರುವೂ ಹೌದು, ಮಿತ್ರನೂ ಹೌದು. ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸ್ನೇಹಿತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು - ಅವನು ಧ್ಯಾನದ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ (ಶ್ಲೋಕಗಳು 6.10 ರಿಂದ 6.15 ರವರೆಗೆ.)

ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಕಾರಣ - ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವ ನಮ್ಮ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ತಳ್ಳಿಕೊಂಡು, ಮನಸ್ಸು ಸುಲಭವಾಗಿ ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಕೃಷ್ಣ ಈ ಏಳು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳುಳ್ಳ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ: (1) ಏಕಾಂತ, (2) ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳ, (3) ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, (4) ಸೂಕ್ತವಾದ ಆಸನ, (5) ಆರಾಮದಾಯಕ ಭಂಗಿ, (6) ಸ್ಥಿರ ನೋಟ ಮತ್ತು (7) ಒಂದು ಮೊನಚಾದ ಏಕಾಗ್ರತೆ.

ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಶಾಂತತೆಯು ಕರ್ಮಯೋಗದ ಹಂತವನ್ನು ದಾಟುವಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ (6.3). 

ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ "ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಿಂದ ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಏಳು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ತರಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ .

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಮೊದಲ ಹಂತದ "ಏಕಾಂತ" ವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

1. ಏಕಾಂತ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಬಯಸುವವರು ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಬೇಕು. (6.10).

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ, ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವುದನ್ನು ಮನೋಹರವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರಬುದ್ಧರಿಗೆ ಆದರ್ಶ ಜೀವನ ಎಂಬುವಂತೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಗೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟ. 

ಏಕಾಂತವು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪಕ್ರಗಳನ್ನೂ ತಕ್ಷಣವೇ ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಹಾಯಾಗಿ ಕುಳಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಲು ಇದೇ ಸೂಕ್ತ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಅತಿರೇಕದ ಹೊಯ್ದಾಟಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟು ಧ್ಯಾನವು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಾಧಕರು ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಏಕಾಂತಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮಯಾವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕು ಮತ್ತು ನಂತರ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬೇಕು. ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ನಾಗರಿಕತೆಯಿಂದ ದೂರವಿರುವ ಆಶ್ರಮ ದಲ್ಲಿ 5-10 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಾಸಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮೌನದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುವುದು. ಇದರ ಉದ್ದೇಶವು ಏಕಾಂತಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನಸ್ಥ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಆಗಿರಬೇಕು.

ಮನಸ್ಸು ಏಕಾಂತಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಸಾಧಕರು ಮುಂದಿನ ಹಂತಕ್ಕೆ ಹೋಗಬಹುದು; ಅದೆ - ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು. ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅದನ್ನೇ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್
 
— 

2. ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಲು, ಒಬ್ಬನು ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಆಸನವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಬೇಕು (“ಶುಚೌ ದೇಶೇ”) (6.11).

"ಶೌಚ" ಎಂಬ ಪದವು ಸ್ವಚ್ಛತೆ, ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 

ಒಂದು ಸ್ಥಳದ ಶುಚಿತ್ವವನ್ನು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಬಹುದು; ವಾಕ್ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಆ ಸ್ಥಳದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು; ಮತ್ತು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು.

ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು, ಸ್ಥಳವನ್ನು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಜೊತೆಗೆ, ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುವುದು ಸಹ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.

ವೇದಗಳ ಶಾಂತಿ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಅಥವಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧ್ಯಾನ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ - ಧ್ಯಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಶಕ್ತಿಗಳು ತೆರವುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಧ್ಯಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅನುಸಂಧಾನದ ಮೂಲಕ ಗಮನಿಸುವುದು ಅಂತಹ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.

ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಏಕಾಂತಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನದ ಸ್ಥಳವು ಸಿದ್ಧವಾದಾಗ - ಸಾಧಕನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪೂರ್ವಸಿದ್ಧತಾ ಹಂತವಾದ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅದನ್ನೇ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್



3. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾದ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ, ಸಾಧಕರು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ("ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ವ್ರತ") (6.14)

ತಂತ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾನವ ದೇಹದಲ್ಲಿನ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಳಗಿನ ಮೂರು "ಮೂಲಾಧಾರ, ಸ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರ". ಮೇಲಿನ ಮೂರು "ಸಹಸ್ರಾರ, ಆಜ್ಞಾ ಮತ್ತು ವಿಶುದ್ಧಿ". ಮಧ್ಯಮವು "ಅನಾಹತ". 

ಅನಾಹತ (ಥೈಮಸ್ ಗ್ರಂಥಿಯ ಮೇಲಿನ) ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಅನಾಹತದ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲೆ ಜೀವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಏರಿಸುವುದು ಕಠಿಣ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ. ಅದೇ, ಅನಾಹತದವರೆಗೆ ಏರಿಸುವುದು ಸುಲಭ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ.

"ಅನಾಹತ" ದವರೆಗೆ ಏರಿದ ಜೀವ ಶಕ್ತಿಯು ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಜಾರಬಹುದು: ಲೈಂಗಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ತಾಮಸಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದು, ಅತಿಯಾದ ನಿದ್ರೆ... ಇತ್ಯಾದಿ.

ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ (ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ), ಜೀವ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು "ಅನಾಹತ" ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತರುವುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಏರಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಯಾವುದೇ ಲೈಂಗಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಜೀವನದ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಜಾರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯು ತಿರೋಧನವಾಗುತ್ತದೆ.

ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಾಧಿಸಿದರೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಸಾಧನೆಯು ಯಾವುದೇ ತಿರೋಧನವಿಲ್ಲದೆ ಉದ್ದೇಶಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಸೂಕ್ತವಾದ ಆಸನವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

4. ಸೂಕ್ತವಾದ ಆಸನ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ದರ್ಭೆ, ಜಿಂಕೆ ಚರ್ಮ ಮತ್ತು ಬಟ್ಟೆ ಇವು ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಆಸನ. (6.11)

"ದರ್ಭಾ" / "ಕುಶಾ" ಎಂಬ ಹುಲ್ಲು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ "ಡೆಸ್ಮೋಸ್ಟಾಚ್ಯಾ ಬಿಪಿನ್ನಟಾ" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಚರ್ಮದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು, ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಹಾಲುಣಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಆಯುರ್ವೇದ ಮೂಲಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ವೈದಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಧರ್ಭಯು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೂದಲಿಂದ ಜನಿಸಿದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ದರ್ಭೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಆಸನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇಂದು, ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಅತಿಯಾದ ಬೇಟೆಯಿಂದಾಗಿ ಜಿಂಕೆ ಚರ್ಮದ ಬಳಕೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಜಿಂಕೆ, ಆನೆ, ಹುಲಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಚರ್ಮವನ್ನು ತಪಸ್ವಿಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಧ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಜಿಂಕೆ ಚರ್ಮದ ಆಸನವನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಹಾವುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಜೀವಿಗಳು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿ, ಸುರಕ್ಷತೆಯು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. 

ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ "ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ನಾಯ" (ಪರ್ಯಾಯಗಳು) ಯಾವಾಗಲೂ ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಜಿಂಕೆ ಚರ್ಮದ ಬದಲಿಗೆ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಆಸನಕ್ಕೆ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆಸನಕ್ಕಾಗಿ ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಸಾಧಕರಲ್ಲಿ ಸಾತ್ವಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಹೆಚ್ಚಿ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ಶಾಂತಿಯು ಮೈಗೂಡುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಆರಾಮದಾಯಕ ಭಂಗಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

5. ಆರಾಮದಾಯಕ ಭಂಗಿ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಧ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ, ದೇಹ, ಕುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ತಲೆಯನ್ನು ಸರಳ ರೇಖೆಯಲ್ಲಿ ದೃಢವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿರಬೇಕು. (6.13)

ಅರ್ಧ ಪದ್ಮಾಸನವು ಸುಲಭವಾದ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಆರಾಮದಾಯಕವಾದ ಭಂಗಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈ ಆಸನದಲ್ಲಿ ದೇಹ, ಕುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ತಲೆಯ ನೇರ ರೇಖೆಯನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ದೃಢವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. "ಪದ್ಮಾಸನ", "ವಜ್ರಾಸನ"... ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆಯಾದರೂ, ಆರಂಭಿಕರಿಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಹಿಡಿದಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 


ಆಧುನಿಕ ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ದೇಹ, ಕುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ತಲೆಯನ್ನು ಸರಳ ರೇಖೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು "ಗುಡ್ ಪಾಶ್ಚರ್" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭಂಗಿಯನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯವು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧಕರು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಈ "ಗುಡ್ ಪಾಶ್ಚರ್"ಅನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಉನ್ನತ ಸ್ಥರಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಕೀಲಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಭಂಗಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ನಾವು "ಸ್ಥಿರ ನೋಟ" ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.
 

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್

— 

6. ಸ್ಥಿರ ನೋಟ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ದೃಷ್ಟಿ ಮೂಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಲೆದಾಡಲು ಬಿಡಬಾರದು. (6.13)

ಹಠಯೋಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, "ನಾಸಿಕಾಗ್ರ ಮುದ್ರಾ" ಅಥವಾ "ನಾಸಿಕಾಗ್ರ ದೃಷ್ಟಿ ಮುದ್ರೆ"ಯಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ("ಘೇರಾಂಡಾ ಸಂಹಿತಾ" ನೋಡಿ). ಆರಂಭಿಕರಿಗಾಗಿ, ಮೂಗಿನ ತುದಿಗೆ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಹೆಬ್ಬೆರಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯಂತರ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ, ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಮೂಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟಿ ಇಡಲು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮುದ್ರೆಯು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಸೂಚಿಸುವ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಹಠಯೋಗದ ಮುದ್ರೆಯಲ್ಲಿ, ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಗೀತೆಯ ಧ್ಯಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ‌ (ಕಣ್ಣನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡೇ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಮೂಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಮೊದಲು ನಾಸಿಕಾಗ್ರ ಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಧ್ಯಾನಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರಲು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೂಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ದೃಷ್ಟಿ ಇಡುವುದರಿಂದ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಬರುತ್ತದೆ .. ಆದರೆ ಮನಸ್ಸು ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಕಣ್ಣುಗುಡ್ಡೆಗಳೂ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಚಲನೆಯು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ, ಸಾಧಕರು ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಮರಳಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಮಾಡಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತರಬೇಕು.

ಈ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಅಭ್ಯಾಸವು ಧ್ಯಾನದ ಅಂತಿಮ ಹಂತಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕುತ್ತದೆ - "ಒಂದು ಮೊನಚಾದ ಏಕಾಗ್ರತೆ". ಇದನ್ನು ನಾವು ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್


— 

7. ಒಂದು ಮೊನಚಾದ ಏಕಾಗ್ರತೆ

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ - ಶಿಸ್ತಿನ ಮನಸ್ಸಿನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಯೋಗಿಯು ನಿರ್ವಾಣವನ್ನು ಪಡೆದು ಪರಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾರೆ. (6.15)

ವಿಭಿನ್ನ ಧ್ಯಾನ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಮನಸ್ಸನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ವಸ್ತುಗಳ ಅಥವಾ ವಿಚಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಉದಾ: ಉಸಿರಾಟದ ಮೇಲೆ, ಜೀವ ಶಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ, ದೈಹಿಕ ಸಂವೇದನೆಗಳ ಮೇಲೆ, ದೀಪದ ಮೇಲೆ... ಇತ್ಯಾದಿ). ಆದರೆ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುವ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ಪರಬ್ರಹ್ಮವು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ಅನಂತವಾಗಿ ವ್ಯಾಪ್ತವಾಗಿದೆ. ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣದ ಮೇಲೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ, ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಆಲೋಚಿಸಿ ಮತ್ತು ಆನುಭಾವಿಕವಾಗಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡಗಿರಬೇಕು.

ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಅನೇಕ ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತಗಳಿವೆ; ಉದಾ: ಗಾಯತ್ರಿ ಮಂತ್ರ, ಪುರುಷ ಸೂಕ್ತ... ಇತ್ಯಾದಿ. ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವಾಗ, ಈ ಮಂತ್ರಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ನಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಇದು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಾಧಕರು ಸಾಕಷ್ಟು ಜೀವ-ಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ನಿರ್ವಾಣವನ್ನು ಹೊಂದುವರು ಮತ್ತು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದುವರು.


"ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಿಂದ ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಏಳು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು" ಎಂಬ ಈ ಸರಣಿಯನ್ನು ತಂದಿರುವುದಕ್ಕೆ ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್ ಗೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ.

ಮಧ್ವೇಶ ಕೆ
ವೇದಿಕ್ ಟ್ರೈಬ್